Page 223 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

5. Ünite

“Ritim bir sayı değildir. Biz onu sanat anlatımının aracı olarak kullanırız.”
Guilord

Doğadaki örüntü biçimlerini sanat ve mimaride uygulayan Leonardo da Vinci ve Escher gibi birçok sanatçı
kar tanesi, deniz kabukları, yaprak damarları vb. doğada bulunan doku ve ritmik tekrarları inceleyerek örüntü ve
simetriyi yapıtlarında kullanmışlardır. Leonardo da Vinci örüntünün “zihni çeşitli buluşlara uyandırmak ve uyar-
mak” olduğunu söylemiştir. Bir düzen ve yineleme içerisindeki iki ya da üç boyutlu nesneler topluluğuna örüntü
denir. Tekrarın özelliklerinden biri olan örüntü; renkle, boyut ile üretilebilir (açık-koyu, büyük-küçük ). Hayatımız-
da birçok örüntü vardır. Birçok sanatçı ağaç damarlarında, taş kesitlerinde, çeşitli lekelerde örüntü ve simetriyi
(denge ) bulmaya çalışmıştır. M. C. Esher (Eşer) Gestalt kuramını sanatta en iyi biçimde yakalayan grafik sanat-
çısıdır. Sanatçı resimlerini bir veya birkaç motifi hiçbiri birbirinin üstüne gelmeyecek şekilde simetrik bir düzen-
de oluşturur. Resimlerinde metamorfoz (doğadan değişim), paradoks (çelişki) ve sonsuzluk kavramını işlemiştir
(Görsel 5.44).
Kompozisyonda uyumlu bütünlüğü tekrar ile elde ederiz. Tekrarın özelliklerinden birisi de ritim üretme bece-
risidir. Ritim; tekrar eden hareketin ifadesidir, ışık, doku, şekil, renk gibi elemanların tekrarı ile oluşan düzenli ve
düzensiz hareketin bütünüdür. Tekrar ve ritim; kompozisyona uyum ve heyecan kazandırır. Ardışıklık herhangi bir
kompozisyon ilkesi ile başlayabilir, giderek artabilir veya küçülebilir. Birimlerin bir araya gelişinde yön değişikliği,
zıt renk kullanımı çalışmaya hareket ve dinamizm kazandırır (Görsel 5.45).

Görsel 5.44: M. C. Escher, Gökyüzü ve Su, 1938, Hollanda

220