Page 127 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

3. Ünite

Geçmişten Günümüze Farklı Malzemelerle Yapılmış Mask Örnekleri

İnsanın varoluşundan bu yana kullanılan masklara, anlatım dili olarak işlevsel ve inançla ilgili çok çeşitli an-
lamlar yüklenmiştir. İlkel Dönem’de idoller gibi bereketin sembolü, Arkaik Dönem’de ölümden sonra yaşamı sim-
geleyen güç olarak tüm toplumlarda, tüm geleneklerde varlık bulmuş, yaşamı anlamlandırmış büyülü ve gizemli
bir obje olmuştur. Dünyanın bilinen en eski maskları İsrail’de Nahal Hemer Mağarası’nda bulunmuştur. Kireçtaşın-
dan yapılan bu maskların MÖ 9000 yıllarında yapıldığı saptanmıştır (Görsel 3.14).
Maskeler temelde benzerlik gösterseler de bölge ve kültürlere göre farklılıklar gösterir. Genellikle ataların, tan-
rıların ve mitolojik yaratıkların ruhunu temsil etmek için düğün, cenaze, savaş ve hasat zamanları gibi ritüellerde
kullanılmak amacı ile yapılan Afrika maskları, günümüzde de geleneksel anlayışını korumaktadır (Görsel 3.15).

Görsel 3.14: Mask, MÖ 9000, İsrail Görsel 3.15: Pwo Mask, 19. yy., Afrika

Mısır sanatında masklar “yeniden doğma”, ölümden sonra yaşam inancı, ruhu ölümsüzleştirme ve kötü ruhlar-
dan korunma amacı ile yapılmıştır. Ölülerin yüzlerinden elde edilen masklarda yüzün olduğu gibi tasvir edilmesi
yerine estetik görünüş önem kazanmıştır (Görsel 3.16).
Bu anlayış daha sonra Romalılar tarafından da uygulanan bir gelenek olmuştur. Roma’da portre sanatı oldukça
gelişmiştir. Romalılar teknik olarak doğrudan ölünün yüzünden bal mumu ile kalıp alarak maskeleri yapmışlardır.
Antik Çağ boyunca dinsel şölenlerde, bağ bozumlarında, bolluk ve bereketi simgelemek için maskeler kullanıl-
mıştır. Anadolu’da MS 1. yy.a ait Roma Dönemi mezar buluntusundan çıkarılan bir çift mask, bu görüşü doğrulayan
bir örnektir. Eski Yunan mitolojisinde yarı insan yarı keçi olan satirleri simgeleyen bu masklar, bölgede Roma Dö-
nemi’ne ait bir tiyatronun varlığı konusunda ipucu vermektedir (Görsel 3.17).

Görsel 3.16: Tutankhamun Mask, MÖ 1323, Mısır Müzesi, Kahire Görsel 3.17: Yunan Mask, MÖ 1. yy., Louvre Müzesi, Paris

124