Page 128 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

MASK

Asya tiyatrosuna bakıldığında dans ile maske iç içedir. Japon Kabuki ya da Çin Operası gibi batılı olmayan tiyat-
rolarda da sanatçıların taktığı masklar tanrıları, kahramanları, iyi ve kötüyü temsil eder. Noh draması Japonya’nın
eski geçmişinden gelen dans, ilahi ve şiirsel dili birleştirir. Bu dramalarda takılan masklar asırlarca süren gelenek-
sel ve eski dinî öykü ve inançların performanslarıdır. Maske zamanla birçok uygarlıkta gösteri sanatları ile birlikte
kullanılmaya başlanmıştır. Biçimselliğin ön planda olduğu Asya tiyatrosuna bakıldığında dans ile tiyatro iç içedir.
Japon kültüründe oldukça yaygın bir gelenek olarak kullanılan masklar özellikle tiyatro, dans ve drama sanatı ile
birlikte kullanılmıştır (Görsel 3.18). Şamanizm, Budizm, Hinduizm gibi inanışların azizleri maske ile simgelenmiştir.
Şamanizm kültüründe maskelerin maskeyi takan kişiyi farklı bir kişiye dönüştürdüğüne inanılır. Çin tiyatrosunda
tüm maskeler renk kodludur ve her renk maskenin temsil ettiği karakterin kişiliğini tanımlar.
Avusturalya ve Okyanusya yerli kabileleri “totemizm” yani büyüye dayanan dünya görüşleri nedeniyle maskı,
inanç ritüelinde sanat tasviri olarak kullanmışlardır. Maya ve Aztek kültürünün en önemli örneklerini oluşturan
masklar, ilahi kuvveti ve tanrıları simgeleştirmesinden dolayı malzemenin kalıcılığına önem vermişler, kusursuz
yüz yapısı oluşturmaya çalışmışlardır. Bu maskeler geleneksel Meksika sanatını etkilemiştir (Görsel 3.19).

Görsel 3.18: Noh Tiyatro Mask, 18. yy., Japonya Görsel 3.19: Mask, MS 670, Aztek

Uygarlıkların kültürel, ekonomik, dinî, coğrafi farklılıklarına göre değişen mask anlayışı kültürel zenginlikleri-
nin yansıtıldığı ve sembolize edildiği güçlü bir anlatım biçimi olarak hâlen etkisi devam eden bir sanat anlayışıdır.
Maskların güçlü bir anlatım aracı olduğunu hisseden Picasso, Brancusi, Matisse [Matis (1869-1954)] ve Klee
[Kıli (1879-1940)] gibi sanatçılar Afrika yerel topluluklarının ve Okyanusya kültürlerinin sembolize masklarından
etkilenerek Modern sanatın temellerini inşa etmişlerdir (Görsel 3.20, 3.21).

Görsel 3.20: İsimsiz, Pablo Picasso, Picasso Müzesi, Paris Görsel 3.21: Pablo Picasso’nun Primitif Dönem etkisiyle oluşturduğu çalışması

125