Page 94 - PİYANO 10

Hazırlık Çalışması

Klasik müzik tarihindeki dönemleri araştırınız. “Barok Dönemin Temel Özellikleri” adlı
çalışmayı soldaki bağlantıdan çevrim içi olarak görebilirsiniz.

4.1. Barok Döneminin Temel Özellikleri

Barok teriminin Portekizce “biçimsiz inci” anlamına gelen “barocco” kelimesinden türediği düşünülmektedir.
Barok Dönemi 17. yüzyılın başından 18. yüzyılın ortalarına kadar geçen 150 yıllık bir süreci kapsar.
Operanın 1600’ün ilk yıllarında ortaya çıkışı ile başlamış, 1750 Johann Sebastian Bach’ın ölümü ile son
bulmuş ve 1600-1750 yılları arası Barok Dönemi olarak adlandırılmıştır.

Bu dönemde çalgıların önem kazanmasıyla çalgı müziği büyüdü ve farklı çalgı müziği biçimleri ortaya
çıktı. Buna bağlı olarak da çalgı yapımcılığı gelişti. Çalgılar, bir yandan karmaşık hâle gelen çok sesliliğin
önünü açarak müzik dilinin farklı anlatım olanaklarının kullanılmasını sağladılar. Diğer yandan melodiyi
çalan tek sesli eşlikten çok sesli eşliğe oradan da bağımsızlaşıp solo veya sadece çalgılardan oluşan çalgı
topluluklarına geçerek gelişimlerini sürdürdüler. Böylelikle çalgılar ve çalgı müziği ayrı bir kimliğe büründü.
Çalgıların olanaklarını kullanan besteci ve icracılar daha ayrıntılı bir anlatıma başvurarak sonat, konçerto
gibi çalgı müziği biçimlerinin ortaya çıkmasını sağladılar.

Klavsen; ses genişliği, solo ve eşlik yapabilme özellikleri sayesinde Barok Döneminin en çok kullanılan
çalgılarından biri olarak yaygınlık kazanmış ve halk çalgısı hâline gelmiştir. Bu özellikleri klavsene daha
geniş alanlarda kullanım fırsatı sunmuştur. Klavsenin orkestralarda solo ve eşlik çalgısı olarak kullanıldığı
bilinmektedir. Bu dönemde orkestraları yöneten bağımsız şefler olmadığı için orkestrayı yöneten müzisyenler
aynı zamanda klavseni orkestrada doğaçlama çalıyorlardı.

Barok Döneminde klavsen bağımsız bir çalgı olarak solo konserlerde bir veya iki çalgı ile birlikte kullanılmıştır.
Bu yüzden klavsen için çok sayıda eser bestelenmiştir. Klavsenin cılız ve uzamayan sesi nedeniyle bu çalgı
için yazılan eserlerde bol süslemeli ve trilli bölümler bulunmaktadır. Klavsen, iki yüzyıl boyunca etkin
olmasına rağmen sadece Barok Dönemi çalgısı olarak adlandırılmaktadır.

Barok Döneminde müzik alanındaki gelişmeler şu şekildedir:

• Kilise makamları kaybolmaya, onların yerine majör-minör dizilerine dayalı ton sistemi yerleşmeye
başladı.
• Yatay çok seslilik (kontrpuan) sisteminin yerine tek ezginin egemenliğine dayalı armonik dikey
besteleme gelişti.
• İnsan sesine dayalı çok seslilik geri plana düşerken çalgı müziği ve farklı biçimleri ön plana çıktı.
Bununla birlikte ses ve çalgı müziğinde pek çok virtüöz yetişti.

• Opera, oratoryo gibi insan sesine dayalı çok seslilik çeşitlendi ve çalgı gruplarının katıldığı yeni müzik
türleri oluştu.

• Müzik, kilisenin denetiminden çıkarak din dışı alanda da gelişim gösterdi ve böylece farklı yer ve
mekanlarda müzik yapılmaya başlandı.
• Müzik yazıları evrenselleşmeye başladı. Avrupa’nın birçok yerinde ortak bir müzik dili oluşmaya
başladı.

93