Page 76 - BATI MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI | 11

ÜNİTE 3
KADANS

KADANS

Majör ve minör dizilerin seslerinin (derecelerinin) durucu (d) ve yürüyücü (y)
özellikleri olduğunu önceki bilgilerinizden hatırlayınız. Buna göre I, III, V ve
VIII. dereceler durucu II, IV, VI ve VII. dereceler yürüyücüdür.

d y d y d y y d

& w w w w w w
w w

I II III IV V VI VII VIII

Tonal dizilerin derecelerinin olduğu gibi akorlarının da durucu-yürüyücü özellikleri
vardır. Örneğin bir majör tonalitenin I. derece akoru, dizinin tüm durucu seslerini
içerdiğinden tam durgu (karar) etkisi veren tonalitenin durucu akorudur. Tonaliten-
in I. derece akoru dışındaki tüm akorları, içerdikleri durucu-yürüyücü seslerin etkil-
erine ya da akoru oluşturan seslerin kendi içindeki uyum-uyumsuzluk durumuna
göre farklı düzeyde durucu-yürüyücü özellik gösterirler. Minör tonaliteler için de
aynı durum geçerlidir.
Do Majör w y w d

w
w
w
w
w
w
d
w
& w d w y w y w d w y y w d w y w d
w
y
w
w
d
w
w
d
y
w
y
y
d
w
d
y
I d II y III d IV V VI VII VIII
d y d y d y y d
& w w w w w
w w w
I II III IV V VI VII VIII
La Minör
w
w
w
d
w
y
& w d d w y w y w d w y w d w y w d
w
w
d
w
w
y
w
w
w
w
y
d
y
d
w
w
y
w
y
w
d
I d II y III d IV y V VI VII VIII
Müzik eserleri, dil bilgisinde olduğu gibi cümlelerden meydana gelir. Müzik cümlel-
erinde durgu (karar, kalış ve bitiş) etkisi vermek için durucu-yürüyücü özelliklerin-
den yararlanarak akorların belli düzen içinde birbirine bağlanmasına kadans denir.
Tonal müzikte dizilerin I, IV ve V. derece akorları o dizilerin iskeletini oluşturur.
I. derece akoru tonik (T) (eksen), IV. derece akoru sudominant (S) (alt çeken),
V. derece akoru da dominant (D) (çeken) olarak adlandırılır. Bu üç akor arka
arkaya çalındığında dizideki tüm sesler duyurulmuş olur. Kadans temel olarak bu
akorların bağlanışlarıyla oluşur. Tonalitenin diğer akorları ise yürüyücü etkileri-
yle müzik cümlesinin geliştirilip çeşitlendirilmesini sağlayan ve tonalitenin ana
akorlarını besleyip destekleyerek kadansı güçlendiren yan derece akorlarıdır.
Ana derecelerle oluşan plagal kadans, otantik kadans, tam kadans olmak üzere
üç çeşit kadans vardır.
75