Page 77 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİI |

OKUMA METNİ

Teke Yöresi Oyunları
Kıvrak zeybek olarak adlandırılan Teke oyunları zeybek oyunlarının bir alt türüdür ve genellikle
Burdur, Isparta, Antalya ve Toroslarda oynanır. Bu oyunlar genellikle keçi yetiştiriciliğiyle geçimini
sağlayan yörüklerin bulunduğu bölgelerde ortaya çıkmıştır. Oyun figürleri ve motiflerinin oluşma-
sında teke adı verilen erkek keçinin hareketlerinden esinlenildiği düşünülmektedir. Özellikle sekme,
arkaya dönerek kaçma ve ani sıçramalar gibi hareketler oyunlarda sıkça kullanılır. Bu figürler hızlı
ritimlerle birlikte oynanır ve kıvraklık gerektirir.
Teke oyunları genellikle üç ana bölümden oluşur:
1. Tingildeme: Oyunun başlangıç bölümüdür. Dansçılar genellikle yavaş tempoda hareket
ederler ve tekenin sakin hareketlerini taklit ederler.
2. Tek Ayak Üstünde Sekme: Bu bölümde dansçılar tek ayak üzerinde sekerek oynarlar. Hızlı
ve enerjik bir tempo hâkimdir.
3. Tüğmek Atma (Kaçma): Dansçılar bir ayaküstünde oynar gibi tüğmek atarlar. Bu figür
tekenin ani kaçış hareketlerini simgeler.

Teke yöresi oyunlarına eşlik eden
müzik enstrümanları arasında sipsi, ka-
bak kemane ve üç telli cura öne çıkar.
Sipsi, özellikle oyunlarda melodiyi taşı-
yan bir nefesli çalgıdır. Kabak kemane
ve üç telli cura ise karakteristik sesiyle
oyunlara eşlik eder. Davul, zurna ve
kaval gibi diğer enstrümanların da za-
man zaman teke oyunlarına eşlik ettiği
görülür. Bazı oyunlarda sadece erkek-
ler veya sadece kadınlar yer alırken,
bazı oyunların karışık gruplar halinde
oynandığı görülür. Bu da oyunların çe-
şitliliğini artırır. Teke oyunları yöredeki
kültürel mirasın önemli bir parçasıdır.
Görsel 3.4 Bu oyunlar halkın bir araya gelmesini kültürel kimliğin korunmasını
Teke Oyunu Örneği
ve aktarılmasını sağlayan etkinliklerdir (Görsel 3.4).
Teke yöresi oyunlarının özellikle müzikle olan ilişkisi önemlidir.
Gurbet havaları olarak bilinen hüzünlü ve duygusal müzik parçaları oyunların öncesinde çalınır. Bu
havalar yöre halkının sosyal olaylara gösterdiği duyarlılığı simgeler. Ardından hızlı tempoda çalınan
zortlatmalar, kıvrak zeybek ve kaba ardıç gibi oyun havalarıyla birleşir. Bu müzikler hüzünlü ve ağır
havayı heyecanlı bir coşkuya dönüştürerek oyunlara enerji katar.
Teke yöresi oyunları sahne düzenlemesi ve kıyafetler açısından da dikkat çekicidir. Oyuncular
yöresel kıyafetlerle donanır ve genellikle renkli, süslü ve geleneksel motiflerle süslenmiş giysiler
giyerler. Bu kıyafetler oyunlara görsel bir zenginlik katar ve oyunun atmosferini tamamlar.
Kaynak : Derleme, Cemil Demirsipahi, Türk Halk Oyunları

76