Page 82 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİI |

OKUMA METNİ

Yörük Ali Efe (1895-1951)

Yörük Ali Efe, Aydın’ın Sultanhisar ilçesi Kavaklı köyünde 1895 yılında doğmuştur (Görsel 3.9).
Yörük Ali on dokuz yaşında Aydın dağlarında dolaşan Alanyalı Molla Ahmet Efe’nin grubuna ka-
tılmak için ağır bir sınavdan geçer ve gruba dâhil olur. Kısa zamanda tüm zeybeklerin güven ve
sevgisini kazanarak grupta ikinci adam konumuna yükselir. Alanyalı Molla Ahmet Efe’nin bir baskın
sırasında ölmesi üzerine Yörük Ali gurubun başına geçer. Dört yıldan fazla dağlarda dolaşan Yörük
Ali Efe bu süre içinde daima ezilenin, mağdur edilenin,
güçsüzün yanında olur ve böylece halk tarafından se-
vilir, itibar ve destek görür. Düşman tarafından İzmir,
Aydın ve Nazilli işgal edilince Yörük Ali Efe arkadaş-
larını toplayarak Millî Mücadele’ye katılma kararı alır.
Yörük Ali Efe, Kıllıoğlu Hüseyin Efe ve bazı arkadaşları
Aydın’ın Yağcılar köyünde toplanarak Malgaç demiryo-
lu köprüsü yanındaki güçlü ve tam teçhizatlı düşman
karakoluna baskın yaparlar. Bu baskında düşmanı boz-
guna uğratırlar ve düşmanın cephanesini ve erzağını
ele geçirirler. Bu baskın Millî Mücadele tarihindeki Batı
ve Güney Anadolu cephesinde millî şuurla düşmana
yapılan ilk baskındır.
Yörük Ali Efe’nin başarısı halka ümit ve cesaret
vermiş, düşmanın yurttan kovulabileceğine olan inancı-
nı arttırmış ve onun liderliğini perçinlemiştir. Düşman
beklemediği bu hezimet karşısında paniklemiş, Nazil-
li’deki kuvvetlerini Aydın istikametine çekmiştir. Yedin-
ci Tümen Kumandanı Şefik Aker’in başkanlığında kuru-
lan halk meclisinin kararı doğrultusunda Aydın, Yörük
Ali Efe emrindeki kuvvetler tarafından kurtarılmıştır.
Ancak Aydın ikinci kez işgal edilmiş ve Aydın’da kanlı Görsel 3.9
savaşlar başlamıştır. Köşk, Umurlu ve Dörtyol cephe- Yörük Ali Efe
si gibi cephelerde düşman kuvvetleri büyük kayıplara
uğratılmıştır. Bu hareket sayesinde düzenli ordu kurulana kadar düşman kuvvetlerinin Aydın’dan
Anadolu içlerine ilerlemesi önlenmiştir. Düzenli ordunun kurulmasıyla Yörük Ali Efe emrindeki
zeybeklerle orduya katılmıştır. Yeni görevi Millî Aydın Cephesi Komutanlığını savaş sona erene kadar
devam ettirmiştir. Üstün hizmetlerinden dolayı TBMM tarafından İstiklal Madalyası ile ödüllendiril-
miştir. Türk milleti ise ona sevgisini “efelerin efesi” unvanını vererek göstermiştir. Kültür Bakanlığı
Yenipazar’daki evini müze hâline getirmiştir.

Derleme Fatih ÖZKURT Yörük Ali Efe’nin Hayatı, Millî Mücadele Tarihi’ndeki Yeri ve Önemi

81