Page 86 - MÜZİK KÜLTÜRÜ

TÜRK MÜZİK KÜLTÜRÜ

Mehter
Kökeni eski Türklere kadar dayanan mehter, ilk olarak Selçuklularda kullanılsa da
Osmanlı İmparatorluğu ile gelişip kurum hâline gelmiştir.
Mehter, savaşlarda düşmanın içine korku salması ile meşhur olmuştur.
Mehter topluluğunda enstrüman çalan müzisyenlere şakirdan adı verilirdi ve bu mü-
zisyenler Enderunda eğitim alırlardı.
Türkler, savaşlarda müziğin etkili bir araç olduğunu düşünmüşler ve müziği bu amaç-
la kullanmışlardır.
Mehterde kullanılan çalgılar şunlardır:
NEFESLİ VURMALI

Zurna Kös
Nefir Nakkare
Derviş boruları Tablbaz
Av borusu Def
Mehter boruları Davul
Yabancı kaynaklı borular Zil
Klarnet Çevgan
Mehter düdüğü

1826’da Yeniçeri Ocağının kapatılmasıyla bu ocağa dâhil olan mehter yerini Muzıka-
yi Hümâyuna bırakmıştır.
1828 yılında İstanbul’a gelen Guiseppe Donizetti (Paşa) bando çalışmalarına başla-
mıştır. 1831 yılında ordu bandolarına icracı yetiştirmek için Harbiye Mızıka Mekteplerinin
açılmasına öncülük etmiştir. Ayrıca klasik Batı müziğini icra eden Türk orkestrasının kurul-
ması için büyük çabalar göstermiştir.
Cumhuriyet’in kurulması ile Muzıka-yi Hümâyun Millî Savunma Bakanlığına bağla-
narak Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti adı ile çalışmalarını sürdürmüştür. 1933 yılında Kara
Kuvvetleri Bando ve Armoni Mızıkası olarak, 1987 yılından itibaren ise Türk Silahlı Kuvvet-
leri Armoni Mızıkasına dönüşerek bugün hâlen hizmetini sürdürmektedir.
2. Din Dışı Müzik
Klasik Türk müziğinin sözlü ve sözsüz eserlerinin belli bir kural çerçevesinde icra
edilmesine fasıl müziği denir. Taksim ile başlayan fasıl müziği, peşrev ve şarkı ile devam
eder. Fasıl müziği yapan gruplarda söyleyene hanende, çalana sazende denir. Bu topluluğa
ise fasıl heyeti adı verilir (Görsel 4.48).

Görsel 4.48: Fasıl heyeti

84