Page 12 - NEFESLİ ÇALGILAR MEY,ZURNA,SİPSİ 11

MEY, ZURNA VE SİPSİNİN

TARİHİ, TANIMLANMASI VE

TEMEL ÖZELLİKLERİ

HAZIRLIK SORULARI

1. Türkiye’de icra edilen Türk halk çalgılarından mey, zurna ve sipsiyi gördünüz mü? Görmüş-
seniz izlenimlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
2. Türk halk müziği nefesli çalgılarından mey, zurna ve sipsinin temel özellikleri hakkında bil-
diklerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

1.1. TÜRK MUSİKİSİNDE MEY, ZURNA, SİPSİNİN

TARİHÎ GELİŞİMİ

Türkler, var oluşlarından bugüne değin, dünyanın hemen her yerine yayılmış ve bu yayılma
sırasında diğer topluluklar ve uluslarla girdikleri kültürel etkileşim sonucu, kendi öz kültürlerini oluş-
turmuşlardır. Bu sayede Türk kültürünün Altay Dağları’nın kuzeyine, Avrupa’ya hatta Afrika’ya kadar
yayılmış olduğu görülür.
Orta Asya’dan dünyanın farklı yerlerine göç yoluyla taşınan Türk kültürü, Anadolu’nun müzik
kültürünü ve içeriğini de etkilemiştir. Böylece “Anadolu müzik kültürü” olarak tanımlanabilecek bu-
günkü yapı meydana gelmiştir. Bu etkileşim sonucunda Anadolu çalgıları da kendine özgü bir yapıya
kavuşmuştur. Örneğin kopuz, zamanla bağlama ailesine dönüşmüştür (Görsel 1.1 ve Görsel 1.2).
Mey, zurna ve sipsi Türkiye genelinde farklı
bölgelerin tavırsal özelliklerinin gösterilebilmesi açı-
sından önemli çalgılardır. Ses dizileri bakımından
değerlendirildiklerinde on yedili perde sistemi olan
halk müziği ses sisteminin teknik özelliklerine cevap
verebilecek nitelikte oldukları görülmektedir.
Türkiye’de icra edilen halk müziği, pentato-
nik dizi temellidir. Türkler, Orta Asya’dan Anadolu’ya
geçiş sürecinde farklı kültürel etkiler ile on yedili
perde sistemini kullanmaya başlamışlardır. Bağla-
manın ses dizisi, on yedili perde sistemine uygun
şekilde temellendirilmiş ve bu sisteme uygun bir
repertuvar geliştirilmiştir. Bu sistemde her ne kadar
on yedili perde sistemi temel alınsa da yöreler kap-
samında değerlendirildiğinde farklı ses sistemleri ile
oluşturulmuş ezgilere de rastlanmaktadır.

Görsel 1.1: Kopuz Görsel 1.2: Bağlama

12 MEY, ZURNA, SİPSİ