Page 13 - NEFESLİ ÇALGILAR MEY,ZURNA,SİPSİ 11

Mey

Mey, Türk halk müziği nefesli çalgılarından
biridir (Görsel 1.3). Kamışlılar ailesinden gelir. Halk
dilinde duduk (tutuk, tutik, tutak) olarak da anılan
mey, özellikle Azeriler ve Türkler tarafından kulla-
nılan bir Anadolu çalgısıdır. Doğu ve Güneydoğu
Anadolu Bölgeleri’nde çoğunlukla yörelerin halay,
bar, lavik gibi halk oyunlarında çalınır. Mey; yörenin
makamsal, ritimsel ve tavırsal özelliklerini yansıtan
önemli bir renk sazıdır. Görsel 1.3: Mey
Mey; Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde genellikle tek, bazen de bağla-
ma ve bir ritim saz eşliğinde çalınan “oda sohbetleri, sıra geceleri” gibi eğlence günlerinde sevilerek
dinlenen yöresel bir çalgıdır.

MERAKLISINA BİLGİ
Evliya Çelebi’ye göre tüm nefesli çalgıların genel adı duduktur. Evliya Çelebi “Şiraz’da
icat edildiği anlaşılan balaban (mey) adında bir çalgı vardır ki özellikle Azeriler ve Türkler tarafın-
dan çokça kullanılan bir çalgı türüdür.” der.

Zurna

Zurna, geleneksel Türk halk müziği çalgılarından biridir. Kamışlı ve üflemeli bir çalgıdır (Gör-
sel 1.4). Zurna, köken olarak Farsça bir kelimedir. “Ziyafet, şenlik” anlamındaki “sur” kelimesi ile
“kamış” anlamındaki “nay” kelimelerinin birleşimi ile “surnay” adını almıştır. Surnay, zamanla söylene
söylene zurna kelimesine dönüşmüştür.
Tarihin en eski çalgılarından biri olan zurna, birçok ülkede halk çalgısı olarak kullanılmıştır.
Zurna, Afrika’dan Balkanlara kadar pek çok ülkede de hâlen çalınmaktadır.
Zurna, en gür sesli çalgılardan biridir. Türk
müzik kültüründe farklı yörelerin tavırsal özellikle-
rinin (Sürmeli, Teke, Karadeniz, Zeybek tavrı vb.)
yansıtıldığı oyunlarda kullanılır. Bölgelerdeki dü-
ğünlerde ve çeşitli eğlencelerde zurnaya eşlik eden
çalgı ise davuldur. Mehteran güreşlerinde, yağlı
güreşler ve karakucak güreşleri; kına geceleri, ge-
lin alma, çetnevir gibi törenlerde zurna ve davul bir-
likteliğine sıkça rastlanır.
Görsel 1.4: Zurna

MERAKLISINA BİLGİ

Çalgıların türlerini, tarihî gelişimlerini ve tarihsel süreç içinde yapımında gerçekleşen de-
ğişiklikleri inceleyen bilim dalına organoloji denir.

MEY, ZURNA, SİPSİ 13