Page 18 - NEFESLİ ÇALGILAR MEY,ZURNA,SİPSİ 11

Dil

Dil, zurnanın üflendiği kısımdan ana gövdenin içi-
ne girer. Zurnanın ağız kısmına kuvvet uygulanarak sesin
çıkarılmasını sağlanır. Dil, genellikle ana gövdeninkinden
farklı bir ağaçtan yapılır. Şimşir ağacından yapılanları uy-
gundur. Kamış ile gövde arasındaki bağlantı dil sayesinde
olur. Gövdeye giren dilin orta kısmı deliktir. Zurna, bu deliğe
boru geçirilerek çalınmaktadır. Dil çeşitli yörelerde “nezik,
başlık, zaynak” gibi isimlerle anılmaktadır. Dilin boyu, ana
deliklerden üçüncüsünün sonuna kadar uzanmalıdır. Dilin
farklı uzunluklarda olması zurnanın entonasyonunda deği- Görsel 1.15: Dil
şimini sağlar.

Boru
Zurnadan ses elde edilmesini sağlayan en önemli
bölümlerinden biridir. Ucuna kamış bağlanır. Boru, zurna-
nın üst tarafında bulunur, borunun 1/4’lük bölümü dilin içi-
Görsel 1.16: Boru ne girer. Dilin içine giren kısmına ip sarılarak borunun dile
tam oturması sağlanır. Genellikle metalden yapılır. Yapıldığı
metal, yörelere göre farklılık gösterebilir. Gümüş renginde
veya sarı renkte olabilir. Boru çeşitli yörelerde “etem, me-
tem” gibi isimlerle de anılmaktadır. Bazı bölgelerde yuvarlak
tabla şeklindeki yardımcı bir aparat borunun üzerine takılır.
Bu bölüme hava döndüren, avurtlak, sedef, halka ve lüle gibi
Görsel 1.17: Boru isimler verilmiştir.

Kamış

Zurnadan ses elde edilmesini sağlayan en önemli
parça kamıştır. İnce tarafı boruya bir iple bağlanır. Kamış,
zurna çalınmaya başlamadan önce ıslatılmalıdır. Islatılan
kamışa hava üflendiğinde kamışın yatay hâline getirilmiş
kenarları birbirine çarpmaya başlar. Bu çarpmanın hızı tit-
reşim oluşmasını sağlar. Bu titreşimler sayesinde kamışta
sesin oluşumu sağlanır. Zurnanın çalınışında kamışın ağız
içindeki durumu yörelere göre değişiklikler gösterir. Bu de-
ğişiklikler de farklı çalınış şekillerini ortaya çıkarmıştır.
Görsel 1.18: Kamış

18 MEY, ZURNA, SİPSİ