Page 153 - TÜRK SANAT MÜZİĞİ KORO | 11

Esad Efendi ve Müstâkimzâde Itrî’nin vefât tarihini 1124 (1712) olarak vermektedir. Itrî’nin
Yenikâpı Mevlevîhânesi’nin bahçesine (Müstâkimzâde, mecelle,320) veya Edirnekapı’da Mustafa
Paşa Dergâhı karşısına gömülmüş olduğu (Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî, III, 483) rivâyet
edilmekle birlikte günümüzde mezarın yeri konusunda kesin bilgi mevcut değildir. Çocukları
konusunda da elde herhangi bir bilgi bulunmamakla beraber bazı güfte mecmûalarında gö-
rülen Itrî’nin besteleri yanında Itrîzâde adına kaydedilmiş bestelerden
oğlunun da bestekâr olabileceği anlaşılmaktadır. Buhûrîzâde Mustafa
Itrî Efendi hânendeliği, şâirliği ve hattatlığının yanında özellikle bes-
tekârlığı ile şöhret bulmuştur. Itrî’nin mûsikîdeki hocaları bilinmemekle
beraber onun Hâfız Post, Derviş Ömer ve Koca Osman’dan istifâde etmiş
olabileceği yönünde tahminler yapılmıştır. Itrî bu mûsikî üstâdları için ölüm
tarihleri düşürmüştür (Millet kitaplığı, Ali Emiri, nr. 658’deki mecmûada
Itrî’nin Hâfız Post’un ölümüyle ilgili tarihin kaydı bulunmaktadır) .
1
İbrahim Alâeddin Gövsa, Itrî’nin mûsikîdeki hocasının Vakıf Halhalî olarak
tanınan Nasrullâh Efendi olduğunu ifâde eder .
2
Rûh âlemindeki derin coşku ve heyecânı Itrî’yi Yenikapı Mevlevîhânesi’nde-
ki Şeyh Ahmet Dede’ye (Ö.1671) intisap etmeye sevk etmiştir. Etkilendiği üstâdlardan
Hâfız Post Halvetî, Derviş Ömer ise Gülşenî tarîkatına intisaplı idi . Itrî bu dergâha
3
devam ederken beste yapmayı da sürdürmüştür. Bestelediği Segâh Mevlevî Âyîni ve
Rast Na’atı 1666 da başlayan âyîn yapma yasağının kaldırıldığı 1679 tarihinden sonra
Yenikapı tekkesinde icra edilmiş olmalıdır. Bestelerini sadece Mevlevîlerin değil Gül-
şenîlerin de severek okudukları Hasan Sezâî’nin güfte mecmûası’ndaki beste kayıtla-
rından anlaşılmaktadır .
4
Günümüzde bilinen ve elde mevcut mûsikîşinâslar hakkında yazılmış tek
tezkire olan Atrabü’l-Âsâr’ (Eserlerin Neş’eleri) da eserin müellifi Şeyhü’l-İslâm
Esad Efendi (1685-1753), Itrî’nin dinî ve din dışı 1000’den fazla bestesinin olduğunu
söylemektedir .
5
Itrî’nin muhtelif makamlarda bestelediği 1000’in üzerindeki eserinden
günümüze pek azı gelebilmiştir. Yılmaz Öztuna ona ait olan 42 eserin
listesini verirken , Ekrem Karadeniz de 49 eserin listesini vermiştir .
6
7
Türk mûsikîsinin dînî ve din dışı türlerinde ve klâsik mûsikî,
câmi ve tekke mûsikîsinin de farklı formlarında besteler yapmıştır. Din dışı
formlardan kâr, beste, semâî, peşrev, saz semâîsi, dînî formlardan ise âyîn,
salâ, tekbîr, durak, ilâhi, na’t ve tevşih gibi çeşitli formları kullanmıştır.

1 Uslu Recep; a.g.m.,s.596 -597
2 Gövsa, İbrahim Alâeddin, Türk meşhurları, s.196.
3 Rauf Yektâ, Mevlevî Âyînleri II, s.VII
4 USLU, Recep, a.g.m., s.596
5 Esad Efendi, Atrabü’l-âsâr, İÜ Ktp., TY, nr.6204, vr.7b-8a;a.e. ( nşr. Veled Çelebi, Mekteb mecmûası, s. 2, İstanbul 1311),
s.79-81
6 Öztuna, Yılmaz, Itrî, s:47- 51
7 Karadeniz, Ekrem “Buhûrizâde Mustafa Itrî Efendi”, s.44-53

152 Eser İcra ÇalişmalariEser İcra Çalışmaları Eser İcra Çalışmaları