Page 173 - ÇALGI EĞİTİMİ | VİYOLA 11

6.
.
Ünite 1. Hazırlık Çalısmaları
Konu
Türk halk müziği, Türk sanat müziği, klasik müzik ve popüler müziklerden
- hangisi size daha çok hitap etmektedir? Nedenlerini sınıf içinde tartışınız.
6.1. TÜRK
MÜZİĞİ
-
6.1.1. Türk Müzik Türleri
Türk müzik türleri Türk halk müziği (THM) ve Türk sanat müziği
. UYGULAMA SERGILEME DAGARCIGI I
(TSM) olarak iki başlık altında toplanmaktadır. Bu iki müzik türü kendi
içinde de sözlü ve çalgılı biçimler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
THM Sözlü Biçimler
THM temelde sözlü müzik kültürüne dayanır. Başlıca sözlü türler öl-
çülü ya da ölçüsüz olmak üzere; türkü, uzun hava, maya, bozlak, hoyrat,
divan, destan, zeybek, koşma, mani olarak sıralanabilir.
Türkü: Hece ölçüsüyle yazılmış ve halk ezgileriyle bestelenmiş man-
zume.
Uzun Hava: Serbest tartımlı, düzenli bir ritim özelliği göstermeyen yö-
reden yöreye farklı söyleyiş kalıplarına sahip formdur.
Maya: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yaygın olan bir uzun hava
türüdür. Özellikle Erzurum, Harput, Eğin, Sivas, Diyarbakır, Erzincan’da
birbirinden güzel mayalara rastlanmaktadır.
Bozlak: Birçok bölgede görülmekle birlikte, özellikle İç Anadolu ve
Toroslarda yaygın olan Avşar ve Türkmen oymaklarına ait bir uzun hava
türüdür.
Hoyrat: Doğu’da Erzurum, Erzincan; Güneydoğu’da Diyarbakır, Ela-
zığ, Şanlıurfa ve Irak Türklerinin yaşadığı Kerkük’te çok yaygın olan bir
uzun hava türüdür.
Divan: Divanlar, genelde bir uzun hava türü olarak bilinmekle bera-
ber usullü çalgılı bölümler taşımaları nedeniyle “usullü ve usulsüz” türler
içinde yer edinmiştir. Divanlara Erzurum, Elazığ, Diyarbakır, Şanlıurfa,
Konya, Kastamonu ve Kerkük’te yaygın olarak rastlanmaktadır.
Zeybek: Ege Bölgesi’nin tamamı ile Akdeniz Bölgesi’nin bir bölümün-
de çalınan ve söylenen oyunlu ezgi türüdür. Kadınlar ve erkeklerin ayrı
ayrı oynadığı zeybeklerde kahramanca bir eda vardır. Zeybeklerin icra-
sında davul-zurna başta olmak üzere bağlama ailesi, kabak kemane, dar-
buka, kaşık gibi enstrümanlar kullanılır.
THM Çalgılı Biçimler
THM repertuvarını oluşturan eserlerden dans ezgileri çoğunlukla söz-
lüdür. Ancak bu eserler dans sırasında genellikle sözsüz olarak yalnızca
çalgılar tarafından seslendirilmektedir. Bunlar; halay, horon, zeybek, bar,
semah, karşılama, çiftetelli, hora, bengi, kasap havası vb.dir.
Halay: Orta Anadolu, Güney Doğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölge-
lerimizde toplu, düz dizi hâlinde ve disiplinli bir şekilde oynanan oyun-
ların tümüne birden denir.
Horon: Özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yoğunlaşan oyunlu ez-
gilerdir. Yapı itibariyle hızlı karakterli bir oyun olan horonlara eşlik eden
saz çoğunlukla kemençedir. Zaman zaman davul, zurna, kaval ve tulum-
la da horonlar çalınır, söylenir ve oynanır.
Bar: Kuzeyde Artvin, Bayburt; Doğu Anadolu’da Kars, Erzurum, Er-
zincan’ın bir kesimi ile Ağrı ve Van yörelerinde çalınan, söylenen ve oy-
nanan ezgilerdir.
Semah: Alevi ve Bektaşi topluluklarının dinî inançları doğrultusunda
genellikle bağlama eşliğinde kadın ve erkeklerin birlikte yaptıkları dinsel
172