Page 61 - ÇALGI EĞİTİMİ VİYOLA | 11

Okuma Parçası
Aşağıda verilen metni okuyunuz. Metinde anlatılanları Cemal Reşit Rey’in (Görsel 3.15) vatansever-
lik ile ilgili düşünceleri bağlamında değerlendiriniz.

CEMAL REŞİT REY (1904-1985)
Cemal Reşit Rey, 25 Eylül 1904’te Kudüs’te doğdu.
İlk piyano derslerini annesinden aldı ve sekiz yaşında
ilk valsini besteledi. İstanbul Galatasaray Lisesinde ilk
öğrenimine başlayan Cemal Reşit Rey, burada iki yıl
okudu. 1913’te babası ‘‘Babıali Olayı’’ nedeniyle ül-
keden ayrılmak zorunda kalınca ailesi ile birlikte Fran-
sa’ya yerleşti. Fransa’da, Marguerite Longu (Marge-
rit Longu) adlı piyano eğitimcisinin öğrencisi oldu. I.
Dünya Savaşı’nın çıkması nedeniyle ailesi Fransa’dan
ayrıldı ve Cenevre’ye yerleşti. Cemal Reşit Rey, Cenev-
re’de St. Antoine (Sen Antoni) Koleji ile Konservatuva-
rında eğitimini sürdürdü. Cenevre’de altı yıl kalan Rey,
ailesi ile 1920 yılında Paris’e döndü. Eski öğretmeni
Marguerite Longu ile piyano çalışmalarını sürdüren
Rey, burada Raoul Lappara (Raole Lappeppera) ile
kompozisyon, Gabriel Fauré (Gebriel Foğe) ile müzik Görsel 2.1: Cemal Reşit Rey
estetiği ve Henri Defosse (Henri Döfos) ile orkestra şef-
liği çalıştı. Cenevre’deki üçüncü yılında Türkiye’de Cumhuriyet’in ilan edilmesi üzerine ülkesine
dönen Rey, o yıllarda Darülelhan olarak bilinen İstanbul Konservatuvarında öğretmen olarak
çalışmaya başladı. Burada kompozisyon ve piyano dersleri verdi. Cemal Reşit Rey, Türkiye’ye
döndükten sonra, 1934 yılında, bugünkü İstanbul Kent Orkestrası’nın temeli olan yaylı sazlar
topluluğunu kurdu. 1945’te yaylı sazlar topluluğuna üflemeli çalgıları da ekleyerek bu topluluğu
bir orkestra hâline getirdi ve 1968 yılına kadar bu orkestrayı yönetti.1946-1960 yılları arasında
başka ülkelerde yabancı orkestralar da yönetti. İstanbul Filarmoni Derneğinin kurulmasına da
öncü olan Cemal Reşit Rey, 1938-1940 yılları arasında ayrıca Ankara Radyosunda ‘‘Batı Müziği
Yayınları’’ programının şefi oldu. İstanbul Radyosunda kendi hazırladığı ‘‘Piyano Dünyasında
Gezintiler’’ adlı programda kendi parçaları ile birlikte yerli ve yabancı yapıtlar seslendirdi.

Çeşitli türde parçalar besteleyen Cemal Reşit Rey, melodik ve tonal eserlerinin birkaç ayrı
döneme ayrılarak incelenebileceğini belirtmiştir. Bu dönemlerden ilki 1919 ile 1926 arasındaki
öğrencilik yıllarıdır. Cemal Reşit Rey, bu yıllar arasında Fransız halk şarkıları bestelemiştir. Öğ-
rencilik yıllarını 1926’dan 1931’e kadar süren, Türk halk şarkılarını armonize ettiği dönem takip
eder. “12 Anadolu Türküsü” adı altında bir araya getirilen şarkıları ilk kez bu dönemde Paris’te
Pleyel Salonu’nda seslendirilmiştir. 1931-1950 yıllarını arasında kontrpuana yönelen Rey’in bu
dönem besteleri “gizemli” olarak nitelendirilir. Cemal Reşit Rey, 1950’den sonra büyük orkestra-
lar için senfonik şiirler bestelemiş ve Türk makamlarından yararlanmıştır.
Türk Beşleri olarak adlandırılan bestecilerden biri olan Cemal Reşit Rey’e 1982 yılında “Devlet
Sanatçısı” unvanı verilmiştir. Birçok eseri bulunan bestecinin eserlerinden bazıları “Keman Kon-
çertosu”, “12 Anadolu Türküsü”, “Türk Manzaraları”, “Vatan”, “Özyurt”, “Karagöz”, “Lüküs Ha-
yat”, “10.Yıl Marşı” ve “100. Yıl Marşı”dır. Cemal Reşit Rey, 7 Ekim 1985’te, İstanbul’da ölmüştür.

https://guzelsanatlar.ktb.gov.tr’den alınmıştır.

60 2. ÜNİTE