Page 217 - ÇALGI TOPLULUKLARI (BATI MÜZİĞİ) 12

4.1. ÇAĞDAŞ DÖNEM ESERLERİ

HAZIRLIK SORULARI

1. 19. yüzyılın sonunda 20. yüzyılın başında dünyadaki sosyal,
kültürel değişimlerin ve bu değişimlerin müziğe etkilerinin neler
olabileceği konusundaki düşüncelerinizi söyleyiniz.
2. Çağdaş Dönem bestecisi, eserlerinde hangi faktörlerden etki-
lenmiş olabilir? (Dinleyici, sosyal yaşam, bireysel duygular gibi)
Düşüncelerinizi paylaşınız.

ÇAĞDAŞ DÖNEM

20. yüzyıl, genel olarak bütün sanat alanlarında köklü değişimlerin gerçekleştiği bir dönemdir. Bu değişim-
lerin hazırlık süreci 19. yüzyılın sonunda başlamıştır. Bu nedenle 20. yüzyıl müziğinde ortaya çıkan akımları
ve bu akımların gelişimlerini anlayabilmek için 19. yüzyıl sonunda gelişen akımlar dikkate alınmalıdır.
Çağdaş Dönem; pek çok Romantik Dönem bestecisi tarafından gösterilen çaba ile 19. yüzyılın so-
nundan başlayarak 20. yüzyılın teknik ve sosyal gelişimlerinin izlendiği, atılımların sergilendiği bir dönem
olmuştur. Çağdaş Dönem’in 19. yüzyılın sonunda Claude Achille Debussy’nin (Klud Eşşil Döbisi) “Bir Kır
Perisinin Öğleden Sonrasına Prelüd” adlı eseriyle başladığı düşünülmektedir.
1914-1930 arasında müzikte önemli yenilikler ortaya çıkmıştır. Özellikle armoni alanında değişimler
ortaya konmuştur. Besteciler yeni besteleme teknikleri üzerinde yoğunlaşmışlardır. Müzik alanında Doğu
Avrupa’nın halk müzikleri, yeni alanların oluşmasını sağlamıştır. Doğu Avrupa’nın ve Rusya’nın geleneksel
müzikleri, modal melodileri, karmaşık ritimleri ve daha önce kullanılmamış düzensiz ritimleri yerel müzikle-
rin oluşmasını sağlamıştır. Orta ve Doğu Avrupa’nın yerel müziklerindeki farklı bu nitelikler, 20. yüzyılın ilk
yarısında besteciler için oldukça önemli bir kaynak olmuştur. İki savaş arasındaki dönemde teknolojik geliş-
meler de müzikteki değişimde önemli rol oynamıştır. Kayıt teknolojisi, radyo ve daha sonra televizyon gibi
yeni teknolojiler; çağdaş sanatı geniş çaplı bir dinleyici kitlesiyle buluşturmuştur. Kayıt teknolojisi ve diğer
kaynaklar; daha hızlı iletişim, geleneksel kültürlerdeki farklılıkları inceleme ve anlamlandırma imkânı sağla-
mıştır. Yerel müzikleri arşivleme ve belgeleme çalışmalarında kayıt teknikleri önemli bir atılım olmuştur. Bu
sayede halk müzikleri sadece kopyalama yöntemiyle belgelenmemiş, aynı zamanda ses kaydı yapılabil-
miştir. Besteciler bu yolla kendi tonal ve ritmik dillerini yeni üsluplarla genişletme imkânı bulmuştur. Önceki
dönemlerin tonal yapısından uzaklaşarak uyumsuz sesler kullanılmış; “politonalite”, “poliritim” ve daha başka alışıl-
mamış ritimler denenmiştir. Çağdaş Dönem’i Oscar Wilde (Oskır Vayld), Thomas Lawrance (Tomas Lavrıns), Mar-

216