Page 222 - ÇALGI TOPLULUKLARI (BATI MÜZİĞİ) 12

2. AÇIKLAMALI DİNLETİ ETKİNLİĞİ
4.1.1. ÇAĞDAŞ DÖNEM ESER FORMLARI
Aşağıda Çağdaş Dönem’e ait örnek eserin bölümleri ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bilgi ve iletişim
teknolojilerini kullanarak eserin kayıtlarına, video görüntülerine veya notalarına ulaşınız; bir dinleti düzen-
leyerek eserin özellikleri ve formun yapısı hakkındaki düşüncelerinizi söyleyiniz.
Besteciler bu dönemde belli bir tekniğe bağlı kalmamışlardır. Diğer dönemlerde olduğu gibi belli bir
stil, kalıp ya da form yoktur. Birbirinden tamamen bağımsız sanatçıların oluşturduğu bir dönem olmuş- SERGEI RAHMANINOV’UN FANTAZİ PARÇALARI, OP. 3
tur. Besteciler farklı tekniklerle başarılı örnekler vermiştir. Bazı besteciler, diğer dönem müziklerini model
alarak modern müziğe uyarlamıştır. Dönemin üslup ve müzik biçimleri diğer dönemlerden farklıdır. İnsan Bazı eleştirmenlerce “Salon Romantiği” olarak adlandırılan Rahmaninov, en sevdiği besteci olarak ta-
sesi için yazılan eserler azdır. Şarkı biçimi, ezgi temeline oturtulmaz. Eserin iç yapısında tam tekrardan ve nımladığı Çaykovski’nin etkisinde kalmıştır ancak kendine özgü biçimde geliştirdiği piyano stiliyle ilgi çek-
benzeşimden kaçınılır. Hızlı ve sık armonik değişimler vardır. Kullanılan ritimler karmaşık ve detaylıdır. Bu miştir. Op. 3 başlığıyla 1892’de çoğunlukla minör tonda bestelediği ve Anton Arenski’ye (Anton Arenski) ithaf
dönemde müzikte yaşanan değişim süreci, çalgı tekniklerinin ve çalgıların yapılarının da değişimini gerekli ettiği, “Fantezi Parçalar” olarak tanımladığı beş piyano parçasından ikincisi (do diyez minör prelüd) kendi-
kılmıştır. Bestecilikteki teknik gelişimlerle yeni çalgı tekniklerine ve seslere ihtiyaç duyulmuştur. Bu değişim sinden önce dünyanın her köşesine ulaşmış; diğer parçaların onun gölgesinde kalmasına neden olmuştur.
ve gelişimlerin yaşandığı 20. yüzyılın en büyük avantajı ise teknolojik gelişimin hızla ilerlediği bir dönem
olmasıdır. 1929’dan itibaren sesli çekilmeye başlayan sinema filmleri bestecilere yeni imkânlar sunmuştur. BÖLÜMLER AÇIKLAMALAR

1. parça Eski Yunancada, yakınan ve hüzünlü havada, genellikle bir gencin zamansız
4.1.2. ÇAĞDAŞ DÖNEM ESER FORMLARI VE ÖZELLİKLERİ (moderato) ölümü sonrasında söylenen bir şiir tarzı olan “Elegie” başlığı ile başlar. Mi bemol
minör tonda, 4/4’lük ölçüde, moderato tempodadır.
2. parça Do diyez minör prelüd ile orgun çok sesliliği içinde dörtlü ve beşli paralel aralık-
Bu dönemde belli bir stil, form ya da kalıp olmadığı için çeşitli akımlardan söz edilebilir. Çağdaş Dönem (adagio) larla akor dizileri duyurulmuştur. Kısa sürede, sessiz filmlerin fon müziği olarak
müziğinde 13 akım ve 8 teknikten söz etmek mümkündür. Bazı akımlar aynı zamanda bir tekniği de ifade kullanılır. 4/4’lük ölçüde ve do diyez minör tondaki Prelüd’ün Rusya Seferi’nden
edebilir (Minimal müzik gibi.). Tüm akımlar sosyolojik ve felsefi bir temele dayanır. Her bir akım birbirine tep- yenik ve üzgün dönen Napolyon’u canlandırdığı öne sürülmüştür.
ki olarak ortaya çıkar. Akımlardaki diğer bir özellik; karmaşık akımdan sadeye, atonalden tonale doğrudur. 3. parça 4/4’lük ölçüde, mi majör tondadır. Salon parçası havasında ve etkileyici bir tını
Bir besteci birden fazla akım içinde yer alabilir. Her bestecinin kendine ait bir stili vardır. (adagio) zenginliğine sahiptir.

4. parça Paris’te askerî mücadele döneminde çok sevilen bir tip olan çift kamburlu, kır-
1. AÇIKLAMALI DİNLETİ ETKİNLİĞİ
(allegro) mızı ve çarpık burunlu, süslü elbiseli, tuhaf şapkalı bir palyaçoya verilmiştir.
Aşağıda Çağdaş Dönem’e ait örnek eserin bölümleri ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bilgi ve iletişim Rahmaninov bu karakteri fa diyez minör tonda, 4/4’lük ölçüde, sekizlik notaların
teknolojilerini kullanarak eserin kayıtlarına, video görüntülerine veya notalarına ulaşınız; bir dinleti düzen- canlı kadanslarıyla canlandırır.
leyerek eserin özellikleri ve formun yapısı hakkındaki düşüncelerinizi söyleyiniz. 5. parça Si bemol minör tondadır. Slav aksanlı olmakla birlikte lirik ve çekici zariflikte bir
(andante) parçadır.
BELA BARTOK’UN ROMEN HALK DANSLARI
1915 yılında piyano için yazılan ve 1917 yılında orkestra için düzenlenen eser, ilk kez 11 Şubat 3. AÇIKLAMALI DİNLETİ ETKİNLİĞİ
1918’de Budapeşte’de seslendirilmiştir. Bu dansların keman ve piyano düzenlemesi, Macar kemancı Zol- Aşağıda Çağdaş Dönem’e ait örnek eserin bölümleri ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bilgi ve iletişim
tan Szekely (Zoltan Sekey) tarafından yapılmıştır. Altı tane Romen halk dansı birbirine bağlı olarak çalınır. teknolojilerini kullanarak eserin kayıtlarına, video görüntülerine veya notalarına ulaşınız; bir dinleti düzen-
leyerek eserin özellikleri ve formun yapısı hakkındaki düşüncelerinizi söyleyiniz.
BÖLÜMLER AÇIKLAMALAR
ALBAN BERG’İN KEMAN KONÇERTOSU
1. dans 2/4’lük ölçüde, elde ağır sopalarla, ağır tempoda dans edilen sopa dansıdır.
(adagio) Alban Berg’in son senfonik eseridir. Eser dört bölümlü olmasına rağmen iki bölümlü havasını verir. Bunun
sebebi 1 ve 2. bölüm ile 3 ve 4. bölümlerin ara verilmeden çalınmasıdır. Ana tema 12 ton sistemi ile yazılmıştır.
2. dans Romenlerin ataları sayılan, çobanlıkla geçinen, Karpatlarda yaşayan rahibelerin
(allegro) yaptığı ince figürlü, hızlı tempolu, 2/4’lük ölçüdeki kemer dansıdır. BÖLÜMLER AÇIKLAMALAR
3. dans 2/4’lük ölçüde, yerinden kımıldamadan, ayaklarla yere vurarak yapılan, oldukça 1. bölüm Ağırca başlayan bölüm, hülyalı ve zarif bir anlatımdadır. Güzel ama hasta olan
(moderato) güç bir danstır. Ezgi, monoton eşlikte armonik seslerle sunulur. (andante) bir karakter canlandırılır.
2. bölüm Canlı başlayan bu bölümde hasta kız, rüya görmektedir. Önce küçük bir vals
4. dans Ağır tempoda, duygulu ve 3/4’lük ölçüdedir. Tulum (gayda) havasını yansıtır. (allegretto) tempoyla başlayan bu bölüm, Karintiya halk ezgisi ile devam eder. Bu ezgi ile
(adagio) güzel, genç kızın karakteri ve onun yaşama arzusu belirtilmektedir.

5. dans Ünlü bir Romen polkasıdır. 3. bölüm Dramatik olan bu bölüm, acı ve karanlığı yansıtmaktadır. Genç kızın ümitsizce
(moderato) (allegro) ölümle pençeleştiğini anlatmaktadır.

6. dans Hızlı tempoda, 2/4’lük ölçüde, küçük bir bölümdür. Coşkulu bir finalle eseri sona 4. bölüm Ağır tempolu bu bölümde ölüm galip gelmiş ve ruh göğe yükselmiştir.
(allegro) erdirir. (adagio)

220 221