Page 221 - ÇALGI TOPLULUKLARI (BATI MÜZİĞİ) 12

4.1.1. ÇAĞDAŞ DÖNEM ESER FORMLARI

Besteciler bu dönemde belli bir tekniğe bağlı kalmamışlardır. Diğer dönemlerde olduğu gibi belli bir
stil, kalıp ya da form yoktur. Birbirinden tamamen bağımsız sanatçıların oluşturduğu bir dönem olmuş-
tur. Besteciler farklı tekniklerle başarılı örnekler vermiştir. Bazı besteciler, diğer dönem müziklerini model
alarak modern müziğe uyarlamıştır. Dönemin üslup ve müzik biçimleri diğer dönemlerden farklıdır. İnsan
sesi için yazılan eserler azdır. Şarkı biçimi, ezgi temeline oturtulmaz. Eserin iç yapısında tam tekrardan ve
benzeşimden kaçınılır. Hızlı ve sık armonik değişimler vardır. Kullanılan ritimler karmaşık ve detaylıdır. Bu
dönemde müzikte yaşanan değişim süreci, çalgı tekniklerinin ve çalgıların yapılarının da değişimini gerekli
kılmıştır. Bestecilikteki teknik gelişimlerle yeni çalgı tekniklerine ve seslere ihtiyaç duyulmuştur. Bu değişim
ve gelişimlerin yaşandığı 20. yüzyılın en büyük avantajı ise teknolojik gelişimin hızla ilerlediği bir dönem
olmasıdır. 1929’dan itibaren sesli çekilmeye başlayan sinema filmleri bestecilere yeni imkânlar sunmuştur.

4.1.2. ÇAĞDAŞ DÖNEM ESER FORMLARI VE ÖZELLİKLERİ

Bu dönemde belli bir stil, form ya da kalıp olmadığı için çeşitli akımlardan söz edilebilir. Çağdaş Dönem
müziğinde 13 akım ve 8 teknikten söz etmek mümkündür. Bazı akımlar aynı zamanda bir tekniği de ifade
edebilir (Minimal müzik gibi.). Tüm akımlar sosyolojik ve felsefi bir temele dayanır. Her bir akım birbirine tep-
ki olarak ortaya çıkar. Akımlardaki diğer bir özellik; karmaşık akımdan sadeye, atonalden tonale doğrudur.
Bir besteci birden fazla akım içinde yer alabilir. Her bestecinin kendine ait bir stili vardır.

1. AÇIKLAMALI DİNLETİ ETKİNLİĞİ

Aşağıda Çağdaş Dönem’e ait örnek eserin bölümleri ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bilgi ve iletişim
teknolojilerini kullanarak eserin kayıtlarına, video görüntülerine veya notalarına ulaşınız; bir dinleti düzen-
leyerek eserin özellikleri ve formun yapısı hakkındaki düşüncelerinizi söyleyiniz.

BELA BARTOK’UN ROMEN HALK DANSLARI
1915 yılında piyano için yazılan ve 1917 yılında orkestra için düzenlenen eser, ilk kez 11 Şubat
1918’de Budapeşte’de seslendirilmiştir. Bu dansların keman ve piyano düzenlemesi, Macar kemancı Zol-
tan Szekely (Zoltan Sekey) tarafından yapılmıştır. Altı tane Romen halk dansı birbirine bağlı olarak çalınır.

BÖLÜMLER AÇIKLAMALAR

1. dans 2/4’lük ölçüde, elde ağır sopalarla, ağır tempoda dans edilen sopa dansıdır.
(adagio)

2. dans Romenlerin ataları sayılan, çobanlıkla geçinen, Karpatlarda yaşayan rahibelerin
(allegro) yaptığı ince figürlü, hızlı tempolu, 2/4’lük ölçüdeki kemer dansıdır.
3. dans 2/4’lük ölçüde, yerinden kımıldamadan, ayaklarla yere vurarak yapılan, oldukça
(moderato) güç bir danstır. Ezgi, monoton eşlikte armonik seslerle sunulur.

4. dans Ağır tempoda, duygulu ve 3/4’lük ölçüdedir. Tulum (gayda) havasını yansıtır.
(adagio)

5. dans Ünlü bir Romen polkasıdır.
(moderato)

6. dans Hızlı tempoda, 2/4’lük ölçüde, küçük bir bölümdür. Coşkulu bir finalle eseri sona
(allegro) erdirir.

220