Page 298 - ÇALGI TOPLULUKLARI (BATI MÜZİĞİ) 12

6.1.1. GÜNCEL-POPÜLER ESER FORMLARI

Güncel-popüler eserlerde belli bir stil, kalıp ya da form yoktur. Bunun yanında müzik türleri vardır. Jazz
[Cool (Kuul) Jazz, Free (Fıri) Jazz, Elektrik Jazz], Pop, Latin, Rock, Elektronik, New Age (Niuv Eyç), eğlen-
ce müziği, film müziği gibi.
6.1. ORKESTRA MÜZİĞİNDE
GÜNCEL-POPÜLER ESERLER 6.1.2. GÜNCEL-POPÜLER ESER FORMLARI VE ÖZELLİKLERİ

HAZIRLIK SORULARI Güncel-popüler müzik türleri olan Rock müzik, Pop müzik, Jazz, eğlence müziği, film müziği, Flamen-
ko, New Age, Latin müziği ve tangonun özellikleri şunlardır:
1. Güncel-popüler müzik türlerinden [Pop, Jazz (Caz), Latin, Rock
(Rak), film müzikleri vb.] dinlemeyi ve çalmayı tercih ettiğiniz ROCK MÜZİK
tür hangisidir? Neden?
2. Dünya coğrafyasında güncel-popüler eserler mi klasik eserler Sadece bir müzik türü değil, başlı başına bir kültürdür. Elektrogitar ile devleşen bu müzik türünde basgi-
mi daha yaygındır? Düşüncelerinizi söyleyiniz. tar, klavye ve bateri gibi enstrümanlar da yer alır. Rock (rak) müzik türü genellikle grupla yapılır. Bu akımın
başlamasında rock and roll (rak in rol), blues türleri etken olmuştur. 1950’lerde Elvis Presley (Elvis Pıresliy),
The Beatles (Dı Bidıls), Deep Purple (Dip Pörpıl) bu türün öncüleridir.

POP MÜZİK

Pop müzik; Batı’nın ve Türkiye’nin akustik ve elektronik çalgıları kullanılarak Batı’nın söyleme tarzıyla,
şarkı formunda seslendirilen müzik türüdür. Toplumsal çelişkileri ve yönetimsel anlayışları eleştirmek, haksız-
lıkları ve yaşamın zorluklarını protesto etmek için popüler olan çalgıları kullanarak Pop tarzı söyleyiş biçimiyle
seslendirilen şarkılara “Pop şarkılar” denir. Türkiye’deki en önemli temsilcileri arasında, Cem Karaca ve Fikret
Kızılok sayılabilir. Dünyadaki temsilcileri arasında Bob Dylon (Bob Dilın), Joan Baez (Con Baeyz), Bob Marley
(Bob Marley), Mikis Theodorakis (Mikis Teodorakis) ve Pink Floyd (Pink Floyt) sayılabilir.

JAZZ
GÜNCEL-POPÜLER ESERLER
19. yüzyılın sonlarında Amerika’da doğan Jazz, bu ülkedeki Afroamerikan’ların öncülük ettiği uluslararası bir
Popüler müzik, çağımızda hafif müzik ya da eğlence müziği genellemesiyle tanımlanan, 1950’lerin müziktir. Kökeninde Afrika’nın töresel müzik ve dansları, köle eğlenceleri vardır. Fransız sokak şarkıları, İspanyol
sonunda kısaca Pop olarak adlandırılan, kitlelerin kolayca kabullendiği müzik türüdür. Kentlerin sosyal ya- sömürge müziği ve bir ölçüde Kızılderili müziği de bu karışımda etkili olmuştur. 1865’te kölelik kaldırılınca bu
şamı dikkate alınarak oluşturulan popüler müzik; çoğunlukla basit yapıda, kolay akılda kalan söz ve ezgileri ögelerin birleşiminden “blues” denilen müzik türü ortaya çıkmıştır. Jazz, genelde çalgı müziğidir. Bestelenme-
içermektedir. Konularını hayatın içinden alarak toplumun ortak duygularını etkileyici sözlerle ve ezgilerle sine, aranje edilip notaya alınmasına karşın esas olarak doğaçlamaya dayanır. Melodik kaynağını blues dizi-
dile getirmektedir. Popülerliği bu durum sağlamaktadır. Popüler müzik, sadece Pop müzik adı altındaki sinden alır. Üfleme ve ritim çalgılarının yer aldığı Jazz toplulukları; piyano, kontrbas ve davuldan oluşan triodan
müziği kapsamaz. Zaman içinde insanları etkileyerek sürükleyen, hatta akım hâline gelen tüm müzik türle- başlayarak orkestraya kadar çeşitlilik gösterir. Jazz’ın başta gelen özelliği olan doğaçtan çalma, 1940-1950’li
rini kapsar. Güncel-popüler eserler; Doğu ve Batı, kent ve kır kültürü arasında kalmış olan toplumun farklı yıllarda “bebop” (bibap) döneminde önem kazanmıştır. Sonraki yıllarda Jazz toplulukları küçülmüş, solocular
kesimlerinin beğenisini karşılamak üzere ortaya çıkmıştır. Popüler müzikler insanların hem olanakları doğ- hayranlık uyandırmıştır. Türkiye’de Jazz sanatı, Erol Pekcan ile önem kazanmış ve geniş kitlelere sesini duyur-
rultusunda çalışma ortamında, hem de iş hayatı dışındaki zamanını değerlendirirken dinlediği bir müziktir. muştur.
Gençler için popüler müzik; duygularının farklı tarzlarda ifadelendirildiği, belli bir gruba aidiyetin simgesi
olarak benimsendiği bir müziktir. Bu müziğin etkili olmasındaki başlıca etken danstır. Dans olanağını ser- COOL JAZZ
gileyen müzikler, kitlelere daha cazip gelmiştir. Popüler şarkılar, sadece akılda kalan melodiler olmakla
kalmamış; kitleleri dansa çağırarak harekete geçirmiştir. 1950’li yılların sonunda popüler müzik, gençlerin 1950-1960’lı yıllar “Cool Jazz” dönemi olarak adlandırılır. Ton dışı müziğe yöneliş başlamıştır. Legato
yaşamında vazgeçilmez bir yere sahip olmuştur. çalma tekniği ile Avrupa müziğinde yerini almıştır.
Türk Pop müziği, Batı’nın ve Türkiye’nin akustik ve elektronik çalgıları kullanılarak Batı’nın söyleme tar-
zıyla şarkı formunda seslendirilen parçalardan oluşmuştur. Pop müzikteki gelişmelere bakıldığında 50’li ve FREE JAZZ
80’li yıllarda Amerikan, 60’lı yıllarda İngiliz, 70’li yıllarda Fransız etkisi görülür. 60’lı ve 70’li yıllarda yabancı
dildeki şarkıların üzerine Türkçe söz yazılarak Türkiye’deki Pop müzik gelişimi hızlanmıştır. 90’larda ise 1960-1970’li yıllar arasındaki bu stil, Ornette Coleman’ın (Ornet Kolmın) öncülüğünde yeni dizisel akı-
Türk Pop müziği kendi kimliğini aramaya başlamıştır. ma yakınlık göstermiştir. Free Jazz, 60’lı yılların ortalarında blues ile birleşir.
Pop müzik topluluklarının sayısı Türkiye’de ve dünyada 1980’lere kadar, 1990’lardan bugüne kadar
olduğundan daha fazla olduğu görülmektedir. ELEKTRİK JAZZ

1970-1980 arasındaki döneme egemendir. Bu stilde Rock müziğin etkisiyle elektronik çalgılara yönel-
me olmuştur.
296 297