Page 53 - SEÇMELİ PİYANO 12

Hazırlık Çalışması Arnold Schönberg (Görsel 2.2): Avusturyalı bestecidir. Arnold Schönberg (Arnılt
Şönberg) 8 yaşında keman çalmaya başlamış, ilk bestecilik denemelerini 12
Çağdaş Dönem bestecilerinin müzik anlayışının temel özellikleri nelerdir? Türk bestecilerin bu
yaşında yapmıştır. Müziğe kendini adamış, viyolonsel çalmayı bireysel gayreti
özellikleri nasıl yansıttığını düşünüyorsunuz?
sayesinde hiçbir eğitim almadan başarmıştır. Çağdaş Dönem müziğine “12 ton
2.1. Çağdaş Dönemin Temel Özellikleri sistemi” ile farklılık kazandıran besteci, 20. yy. müziğinde ileri modernizmin de

önde gelen isimlerinden biridir. Schoenberg, “Pierrot Lunaire (Piero Luneer)” ve
Çağdaş Dönem, müzik tarihinin son yüz yıllık bölümünü kapsar. 20. yy. bilim, teknoloji ve sanat gibi alanlarda “Moses und Aron (Mozıs und Aron)” gibi başyapıtların yaratıcısı olarak bilinmektedir.
toplumsal yaşam biçimlerinin değiştiği bir dönem olarak kabul edilir. Bu değişimin hazırlık süreci 19.
Claude Debussy (Görsel 2.3): Claude Debussy (Kloud Debussiy) orta sınıf
yy. sonlarında başlamıştır. Bu doğrultuda Çağdaş Dönem müzikte çok sayıda akımın ortaya çıktığı bir
kalabalık bir ailenin ilk çocuğu olarak 22 Ağustos 1862 yılında Paris’te dünyaya
dönem olarak bilinir. Ayrıca farklı alanlardaki gelişmeler sayesinde Çağdaş Dönem, müziğin sınırlarının
gelmiştir. Aynı zamanda parlak bir piyanist olan besteci, 1873 tarihinde Paris
genişleyerek dünyanın dört bir yanına yayılma olanağı kazandığı bir dönemdir.
Görsel 2.2: Arnold
Konservatuarına kabul edilmiştir. Konservatuara kabul edildikten üç yıl sonra
Schönberg (1874-1951)
20. yüzyılın ilk yarısında müzikte; izlenimcilik, anlatımcılık, folklorizm, elektronik müzik, postmodern beste çalışmalarına başlamıştır. Konservatuardaki geleneksel öğretim yöntemleri
müzik gibi yeni akımlar ortaya çıkmıştır. Bu akımlar içerisinde atonalite ve 12 ton gibi yeni besteleme bestecinin pek ilgisini çekmemiş, kural dışı yani doğaçlama çalmayı tercih etmiştir.
teknikleri ortaya çıkmıştır. Çağdaş Dönem’de ortaya çıkan anlatımcılık, duyguların engellenmeden dışa Öğrenimi boyunca piyano, eşlikçilik ve kontrpuan alanlarında ödüller almıştır.
vurulmasını hedeflerken, nesnelerin algılandığı gibi verilmesinden kaçınıp iç dünyayı öznel bir şekilde Debussy, çalışmalarında son derece titiz davranan bir bestecidir. Bu nedenle
yansıtmayı amaçlamıştır. Bu akım müzikte Debussy ile birlikte başlamıştır. Çağdaş Dönem’de ortaya bestelerinin tamamlanması zaman almıştır. Bestecinin müzikal araçları,
çıkan anlatımcılık ise duyguların engellenmeyerek dışa vurulması eğiliminde, nesneleri algılandığı gibi izlenimciliğin de tanım işaretlerini oluşturmuştur. Tam aralıklardan oluşan dizi
verilmekten kaçınmayı ve iç dünyayı öznel olarak dışa vurmayı amaçlamıştır. Bestecilerden Mahler (Malır), (pentatonizm), kilise modları, çok kez temel sesi olmayan dokuz, on bir ve on
Schönberg (Şönberg) ve Webern (Veber) bu akımın öncülerinden kabul edilir. üçlü akorlar, geleneksel armonik gidişin bozularak akorların paralel olarak
kaydırılmaları gibi özellikler müziğini belirleyen temel unsurlar olmuştur.
19. yy. sonlarından itibaren müzikteki yeni arayışlar tonal armoninin kural ve kalıplarının dışına çıkılmasına
sebep olmuştur. Bu süreçte gelişen ve iyice yoğunlaşan kromatizmin etkisiyle tonalite kavramından Bela Bartok (Görsel 2.4): 25 Mart 1881’de Macaristan’da doğan Bela Bartok (Bela
Görsel 2.3: Claude Debussy
uzaklaşılmaya başlanmıştır. Bunun sonucunda tonal armoni sistemine bağlı bulunmayan (atonalite) bir Bartok), 21. yy. müziğinde besteci, piyanist ve halk müziği derlemecisi olarak (1862-1918)
müzik anlayışı benimsenmiştir. Atonal terimi, “ton dışı” anlamına gelmekte ve herhangi bir tona bağlı önemli bir yere sahiptir. İlk müzik eğitimini babasından alan besteci, daha sonra
olmadan yazılmış bütün müzikler için kullanılmaktadır. Bu dönemde besteleme tekniklerinden biri de müzik öğretmeni olan annesiyle çalışmıştır. 1890’da piyano için küçük parçalar
12 ton sistemidir. Schönberg tarafından 1920’li yıllarda geliştirilen 12 ton sistemi, bir oktavın 12 sesinin bestelemeye başlamış, on dokuz yaşında da ilk konserini vermiştir. 1899’da
besteci tarafından belirlenen bir düzen içinde kullanılmasına dayanmaktadır. Belirli kurallara bağlı Budapeşte Krallık Müzik Akademisinde eğitim almaya hak kazanan Bartok,
olarak ve aralarındaki ilişkiler bağlamında farklı seslere aktarılarak çeşitlendirilen yeni sesler elde edilir. Brahms’ın ve Strauss’un (Şıtraus) eserlerinden etkilenmiştir. 1907’de akademiden
Schönberg’in oluşturduğu 12 ton sistemini tonal sistemden ayıran en büyük özelliği, bestecinin her sesi mezun olmuş ve aynı kurumda piyano öğretmeni olarak çalışmaya başlamıştır.
kendi bireysel karakteri içinde kullanmasıdır. Bu sırada Macar halk müziği ile yakından ilgilenmiş ve bu konu ile ilgili derleme
çalışmaları yapmıştır. Farklı ulusların halk müzikleriyle de yakından ilgilenen
Müzik tarihinde Çağdaş Dönem, diğer dönemlere nazaran farklı besteleme yöntemleri ve notasyon teknikleri
besteci, Türkiye’de de çeşitli araştırmalar gerçekleştirmiştir. Bartok; piyano, oda
gibi birçok yeniliğin gerçekleştiği bir dönemdir. Bu dönem müziğindeki belli başlı gelişmeler; birden çok
müziği, orkestra ve korolar için eserler bestelemiştir.
tonalitenin kullanılması ya da tonalitenin tamamen atılması, değişik ölçülerin aynı anda kullanılması, klasik
2.3. Çağdaş Dönem Türk Bestecileri (1881-1945)
müzik formlarından uzaklaşılması ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak elektronik müziğin gelişmesidir. Görsel 2.4: Bela Bartok
2.2. Çağdaş Dönem Bestecileri Çağdaş Dönemin ilk Türk bestecileri “Türk

Beşleri” olarak adlandırılan ve doğum tarihleri
Bu bölümde Çağdaş Dönem bestecilerinden örnekler sunulmuştur.
birbirlerini izleyen Cemal Reşit Rey (1904-1985),
Aleksandr Skyrabin (Görsel 2.1): Annesi iyi bir piyanist olan Aleksandr Skriyabin Hasan Ferid Alnar (1906-1978), Ulvi Cemal
(Aleksandır Sikrabin), çocukluk döneminde Tanayed’den dersler almıştır. 1888 Erkin (1906-1972), Ahmet Adnan Saygun (1907-
yılında Moskova Konservatuarına kabul edilmiştir. Konservatuardaki piyano 1991) ve Neci Kazım Akses’tir (1908-1999)
öğretmeni Skriyabin’i “Rusya’nın Chopin’i” olarak tanımlamıştır. Besteci, senfonileri (Görsel 2.5). Bu bestecilerimiz, yurt dışında
ve senfonik şiirlerinin yanı sıra piyano yapıtlarıyla da ön plana çıkmaktadır. 200’ü müzik eğitimi almıştır. Ülkemize döndükten
aşkın eserinin arasında 10 piyano sonatı, 58 albümde toplanan prelüd, impromtu, sonra Türk müziğinin en tanınmış besteci
noktürn, mazurka, çeşitleme, şiir ve etütler bulunmaktadır. ve eğitimcileri olarak sonraki kuşaklara ışık
olmuşlardır. Daha da önemlisi, ulusal müzik
kültürümüzü uluslararası bir bağlamda Görsel 2.5: Türk Beşleri
sunmaya çalışmışlardır.

51