Page 52 - SEÇMELİ PİYANO 12

Hazırlık Çalışması

Çağdaş Dönem bestecilerinin müzik anlayışının temel özellikleri nelerdir? Türk bestecilerin bu
özellikleri nasıl yansıttığını düşünüyorsunuz?
2.1. Çağdaş Dönemin Temel Özellikleri

Çağdaş Dönem, müzik tarihinin son yüz yıllık bölümünü kapsar. 20. yy. bilim, teknoloji ve sanat gibi alanlarda
toplumsal yaşam biçimlerinin değiştiği bir dönem olarak kabul edilir. Bu değişimin hazırlık süreci 19.
yy. sonlarında başlamıştır. Bu doğrultuda Çağdaş Dönem müzikte çok sayıda akımın ortaya çıktığı bir
dönem olarak bilinir. Ayrıca farklı alanlardaki gelişmeler sayesinde Çağdaş Dönem, müziğin sınırlarının
genişleyerek dünyanın dört bir yanına yayılma olanağı kazandığı bir dönemdir.

20. yüzyılın ilk yarısında müzikte; izlenimcilik, anlatımcılık, folklorizm, elektronik müzik, postmodern
müzik gibi yeni akımlar ortaya çıkmıştır. Bu akımlar içerisinde atonalite ve 12 ton gibi yeni besteleme
teknikleri ortaya çıkmıştır. Çağdaş Dönem’de ortaya çıkan anlatımcılık, duyguların engellenmeden dışa
vurulmasını hedeflerken, nesnelerin algılandığı gibi verilmesinden kaçınıp iç dünyayı öznel bir şekilde
yansıtmayı amaçlamıştır. Bu akım müzikte Debussy ile birlikte başlamıştır. Çağdaş Dönem’de ortaya
çıkan anlatımcılık ise duyguların engellenmeyerek dışa vurulması eğiliminde, nesneleri algılandığı gibi
verilmekten kaçınmayı ve iç dünyayı öznel olarak dışa vurmayı amaçlamıştır. Bestecilerden Mahler (Malır),
Schönberg (Şönberg) ve Webern (Veber) bu akımın öncülerinden kabul edilir.

19. yy. sonlarından itibaren müzikteki yeni arayışlar tonal armoninin kural ve kalıplarının dışına çıkılmasına
sebep olmuştur. Bu süreçte gelişen ve iyice yoğunlaşan kromatizmin etkisiyle tonalite kavramından
uzaklaşılmaya başlanmıştır. Bunun sonucunda tonal armoni sistemine bağlı bulunmayan (atonalite) bir
müzik anlayışı benimsenmiştir. Atonal terimi, “ton dışı” anlamına gelmekte ve herhangi bir tona bağlı
olmadan yazılmış bütün müzikler için kullanılmaktadır. Bu dönemde besteleme tekniklerinden biri de
12 ton sistemidir. Schönberg tarafından 1920’li yıllarda geliştirilen 12 ton sistemi, bir oktavın 12 sesinin
besteci tarafından belirlenen bir düzen içinde kullanılmasına dayanmaktadır. Belirli kurallara bağlı
olarak ve aralarındaki ilişkiler bağlamında farklı seslere aktarılarak çeşitlendirilen yeni sesler elde edilir.
Schönberg’in oluşturduğu 12 ton sistemini tonal sistemden ayıran en büyük özelliği, bestecinin her sesi
kendi bireysel karakteri içinde kullanmasıdır.

Müzik tarihinde Çağdaş Dönem, diğer dönemlere nazaran farklı besteleme yöntemleri ve notasyon teknikleri
gibi birçok yeniliğin gerçekleştiği bir dönemdir. Bu dönem müziğindeki belli başlı gelişmeler; birden çok
tonalitenin kullanılması ya da tonalitenin tamamen atılması, değişik ölçülerin aynı anda kullanılması, klasik
müzik formlarından uzaklaşılması ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak elektronik müziğin gelişmesidir.

2.2. Çağdaş Dönem Bestecileri

Bu bölümde Çağdaş Dönem bestecilerinden örnekler sunulmuştur.

Aleksandr Skyrabin (Görsel 2.1): Annesi iyi bir piyanist olan Aleksandr Skriyabin
(Aleksandır Sikrabin), çocukluk döneminde Tanayed’den dersler almıştır. 1888
yılında Moskova Konservatuarına kabul edilmiştir. Konservatuardaki piyano
öğretmeni Skriyabin’i “Rusya’nın Chopin’i” olarak tanımlamıştır. Besteci, senfonileri
ve senfonik şiirlerinin yanı sıra piyano yapıtlarıyla da ön plana çıkmaktadır. 200’ü
aşkın eserinin arasında 10 piyano sonatı, 58 albümde toplanan prelüd, impromtu,
noktürn, mazurka, çeşitleme, şiir ve etütler bulunmaktadır.

Görsel 2.1: Aleksandr
Skyrabin (1871-1915)

50