Page 26 - TÜRK HALK MÜZİĞİ KORO 12

TÜRK HALK MÜZİĞİ KORO 12 1. ÜNİTE

OKUMA PARÇASI

ÂŞIKLARDA MÜZİK

Âşıklar, halk edebiyatının ve halk mûsikîsinin yaşatılmasında ve kuşaktan kuşağa aktarılmasında
önemli rolü olan sanatçılardır. Âşıkların, şiirlerini söylerken en büyük yardımcısı da “müzik”tir.
Aslında, “halk edebiyatı” dediğimizde müziği; “halk müziği” dediğimizde de edebiyatı birlikte
söylemiş oluruz.
Çocuk tekerlemelerinden mânilere ve koşmalara kadar halk edebiyatı ürünlerinin hemen hepsinin
müzikle söylenmesi vazgeçilmez bir gelenek olmuştur. Bu gelenek, tarihin derinliklerinden günü-
müze kadar süregelmiştir ve günümüzde de yaşatılmaktadır.
Bir şiir türü olarak halk edebiyatının esas ürünlerinin “halk mânileri” olduğu konusunda hemen
hemen bütün folklorcu ve edebiyatçılar birleşmektedir. Halk müziği repertuvarımızı taradığımızda
görürüz ki, aynı mâni yurdumuzun birçok yöresinde var olup değişik ezgilerle söylenebilmektedir.
Bir mâni serisi, yöresel ve değişik ezgilerle söylenebilir. Bu ezgiler, asli unsurlarını inanılmayacak
kadar uzun müddet koruyabilmektedir.
Âşıklarla yapılan derleme ve araştırma çalışmalarında görülmektedir ki, âşıklar; deyişlerini söyler-
ken yeni besteler yapmaz, yetiştikleri yörelerin müzik tarzları ve tavırları içinde kalarak sözlerini
eski ezgiler üzerine döşerler. Bu ezgisel yapıya bazı yörelerde makam, bazılarında ayak, bazıların-
da ise hava vb. adlar verilmiştir.
Bu durumu, atışma yapan âşıklarda daha açık şekilde görebiliriz. İster iki âşık atışsın. İster 3, 4,
5, 10 âşık… Bu sanatçılar, aynı melodi üstüne sözlerini döşer ve atışmadaki sıralarını bu şekilde
savarlar. Bu görüşü ileri sürerken; gönüllerimize taht kuran, hikâyesi, şiiri ve mûsikîsi ile bir halk
edebiyatı kütüphanesini âdeta hafızalarında taşıyan âşıklarımıza, ulusal kültürün bu seyyar kütüp-
hanelerine yaptıkları katkılardan dolayı minnetlerimizi, teşekkürlerimizi ve saygılarımızı sunarız.

Nida Tüfekçi’nin “Âşıklarda Müzik”
adlı bildirisinden düzenlenmiştir.

24