Page 42 - THM TEORİ VE UYGULAMASI (ORTAK-TSM) 12

1.10. YOL HAVASI

1.10.1. Yol Havası Kavramı

Doğu Karadeniz Bölgesi’nde, özellikle Rize ve Trabzon gibi şehirlerde yaygın olarak seslendirilen uzun
havalara “yol havası” adı verilmektedir. Yol havaları “uzun gayda” şeklinde de adlandırılır.

1.10.2. Yol Havalarının Makamsal Yapısı

Yol havaları en çok hüseyni makamıyla seslendirilmektedir. Ayrıca az sayıda olmakla birlikte, hicaz ma-
kamında yol havaları da vardır. Bu uzun havaların ses genişliği genellikle bir oktavı aşmaz. Yol havalarına
eşlik eden çalgılar tulum ve kemençedir. Yol havalarının en önemli özelliklerinden birisi resitatif olmalarıdır.
Yöre ağzının belirgin bir şekilde kullanılması da yol havalarının icrasında göze çarpan bir diğer önemli
unsurdur.

1.10.3. Yol Havalarının Sözel Yapısı

Yol havaları genellikle doğayı, aşkı, sevdayı ve ayrılığı konu edinir. Hece ölçüsünün 7’li ve 11’li kalıpları
ile yazılan yol havalarının sözleri anonimdir. “Ah”, “da”, “de”, “oy dağlar”, “güzelim” gibi katma sözler sıkça
kullanılır.
Yol havalarının günümüzdeki en önemli icracıları İbrahim CAN ve Zeynep BAŞKAN’dır.

Yayla Suları Akar

Yayla suları akar (da)
Akar gelur çimenden
Yâr bana sayar ondan
Ben de ganarum senden
Yaylalar otli olur (da)
Suyi kuvvatli olur
Sevup alamayanun
Hâli peruşan olur
He he he he oh oh güzelim
Ey dağlar ey

Aldı duman yürüdü (de)
Sis dağı başlarına
Saydum beşi birliyi (de)
O zalum babasına
Ah Kadırga Kadırga (da)
Nedur senun hâllarun
Göçler yollara indi
Gene şenluk yollarun
He he he he oh oh güzelim
Ey dağlar ey

(İbrahim CAN / Trabzon)

Yol Havalarına örnekler:
• Bu Yıl Yaylalar Kardır (Rize- Hemşin)
• Çok Ahtum Var idi Çıkmaduk Yaza (Rize)
• Yine De Geldi Yaz Başları (Trabzon)

40