Page 72 - THM TEORİ VE UYGULAMASI (ORTAK-TSM) 12

3. ÜNITE

USUL / ÖLÇÜ

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
• 7, 8, 9 ve 10 zamanlı türkü isimlerine örnekler veriniz.
• Türk sanat müziğindeki ve Türk halk müziğindeki 7, 8, 9 ve 10 zamanlı usuller arasındaki
benzerlik ve farklıklardan bildiklerinizi paylaşınız.

3.1. BIRLEŞIK YEDILI USUL

Türk sanat müziğinde devrituran ve devrihindi olmak üzere iki adet yedi zamanlı usul vardır. Türk halk
müziğinde ise üç adet yedi zamanlı usul vardır ve bunlar A tipi, B tipi ve C tipi şeklinde adlandırılır. A ve C
tipi ezgiler Anadolu’nun birçok yöresinde, özellikle Trakya ve Karadeniz yörelerinde görülür. Ayrıca âşıklık
geleneğinde de yedi zamanlı usullere sıkça rastlanır.

3.1.1. Birleşik Yedili Usulün Oluşumu

Devrituran usulü bir adet (dört zamanlı) sofyan ve bir adet (üç zamanlı) semai usulünün ya da iki adet
(iki zamanlı) nim sofyan ve bir adet (üç zamanlı) semai usulünün bir araya gelmesiyle oluşur. Devrituran
usulünün 7 / 8’lik ve 7 / 16’lık mertebeleri vardır.

Düüm
7 Ï Düüm
8 Ï Ï .

Teek Teeek Tek
j
Düüm
7 Ï Düüm
16 Ï Ï .
Teek J J Teeek
Tek
Devrituran usulü sırasıyla kuvvetli, zayıf ve yarı kuvvetli vuruşlardan oluşmuştur:

DÜÜM (2 zamanlı – kuvvetli)
TEEK (2 zamanlı – zayıf)
TEEEK (3 zamanlı – yarı kuvvetli)

Devrihindi usulü ise bir adet semai ve bir adet sofyan veya bir adet semai ve iki adet nim sofyan usulün-
den meydana gelir. Devrihindi usulünün 7 / 8’lik ve 7 / 4’lük mertebeleri vardır.

Düm j Düüm
7 Ï Ï
8 Ï Ï Ï
Tek J Tek J Teek

Düm Düüm
7 Ï ú
4 Ï Ï ú
Tek Tek Teek

70