Page 32 - TÜRK SANAT MÜZİĞİ KORO (ORTAK-THM) 12

2.1.6. RAST MAKAMI

Rast makamı, Klasik Türk müziğinin en temel makamı sayılır. Farsçada düz, doğru, sağ manasına
gelir. Benzerlik gösterse de Batı müziğinde, başka seslerin kullanılmasından dolayı majör gamlarıyla kar-
şılaştırmak yanlıştır.
Durak : Rast perdesidir.
Seyir : Çıkıcıdır.

Güçlü : Neva perdesidir.
Yeden : Irak perdesidir.
Donanım: Si koma bemol, fa bakiye diyezdir.
Dizi : Yerinde rast beşlisine, neva perdesi üzerinde bir rast dörtlüsünün eklenmesiyle oluşur.

Rast Dörtlüsü
Rast Beşlisi

S
K
T
T K S T Rast Dörtlüsü T K S T K S T
Rast Beşlisi

Dizinin Seyri: Çıkıcı seyre sahip rast makamının seyrine durak sesi civarından başlanır. Dizi alt
taraftan genişlemiştir. Birçok kere bu genişleme seslerinde seyre başlanır. Rast beşlisinin sesleri kullanıla-
rak güçlü sesi olan neva perdesinde kalış yapılır, daha sonra dizinin üst tarafında bulunan rast dörtlüsünün
seslerine geçilir; ancak çoğunlukla çıkışta kullanılan eviç perdesi, inici nağmelerle acem perdesi haline
dönüşür. Tekrar nevada kalış yapılır. Yerinde rast beşlisinin seslerine geçilerek çeşitli seslerde (özellikle
segâh perdesinde) asma kalış yapılabilir. Karar, rast beşlisinin sesleriyle rast perdesinde ve genellikle
yedenli olarak yapılır.
Makamın Özelliği: Rast makamı dizisindeki yedinci ses olan eviç perdesidir. Bu perde, seyir ya-
pılırken çıkışta kullanılır fakat inici seyirlerde bu perde kullanılmaz. Dolayısıyla rast dörtlüsü bozularak
nevada buselik dörtlüsü meydana gelir. Bu şekilde karara kadar inildiğinde meydana gelen diziye ‘‘acemli
rast dizisi’’ denir.

Etkinlik 5

Aşağıda verilen rast makamında yazılmış seyrin solfejini yapınız.

TÜRK SANAT MÜZİĞİ MAKAM BİLGİSİ TÜRK SANAT MÜZİĞİ MAKAM BİLGİSİ 31