Page 21 - Gitar9_2021_kitap.indb

tonal gitar, 8 tellidir ve her telin karşısında tuşede birer kanal bulunmaktadır.
Bu kanallar üzerinde hareket ettirilebilen küçük perdeler, icra edilecek eserin
dizi/makam özelliklerine göre ayarlanabilmektedir. 2014 yılında, Margaret Gut-
hman (Margırit Gatmın) Uluslararası Müzik Enstrümanları Yarışması’nda 85
enstrümanı geride bırakarak birinci olan “Ayarlanabilir Mikrotonal Gitar”ın ya-
pılış temelinde üç hedef vardır:
a) Makamsal müzikleri gitarla otantik olarak seslendirebilmek

b) Çağdaş Klasik Batı müziğindeki mikrotonal müzikleri çalabilmek
c) Eşit aralıklı tampere sistem dışındaki akort sistemlerini (doğal akort sistemi,
Rönesans ve Barok tampere sistemleri, Pisagor akort sistemi vb.) çalabil-
mek
Görsel 1.26: Erkan Oğur,
İlk perdesiz gitar denemeleri 1940’lara, ABD’li Harry Partch’a kadar uzansa da, Perdesiz Gitar
perdesiz klasik gitarı kendine has üslubu ile çalıp geliştiren kişi Erkan Oğur’dur
(Görsel 1.26). Oğur, 1976’da yaptırdığı perdesiz gitar ile standart klasik gitarın
sahip olmadığı komaları (mikrotonları) elde etmiş ve müziğinde kullanmıştır. Ana-
dolu müziğinden yola çıkarak kendi müziğinde etkili bir anlatım dili oluşturan
Oğur’un en büyük özelliği, arayış içinde olmasıdır. Bu arayış, onun çeşitli çalgıları
incelemesini sağlamış ve “Oğur sazı” gibi yeni çalgıların ortaya çıkmasını ya da
kopuz gibi eski çalgıların yeniden kullanılmaya başlamasını mümkün kılmıştır.

‚ Klasik gitar dışında, bu çalgıya benzerliği ile dikkat çeken diğer çalgıları ve Etkinlik 1
icracıları araştırınız, müziklerini sınıfa getirip arkadaşlarınızla paylaşınız.

‚ Erkan Oğur ve müziğini bilişim teknolojilerini kullanarak araştırıp arkadaşla-
rınız ile paylaşınız.

1.3. KLASİK GİTARIN YAPISI VE BÖLÜMLERİ

Gitar, gövde ve sap olmak üzere (Görsel 1.27) iki ana parçadan oluşur ve ağaç-
tan yapılır. Her parçanın görevine göre kullanılacak ağaç türü belirlenir. Bu par-
çalar doğal yöntemlerle kurutulmuş olmalıdır. Her parçanın belli bir özelliği var-
dır.

Ses Tablası: Gitarda işittiğimiz sesin %80-85’i ses tablası sayesinde duyulur.
Tellere dokunulduğunda oluşan titreşimler, sürücü köprü tarafından ses tablası
yüzeyine dağılır. Daha sonra kasanın içinde bulunan havaya iletilir. Bu titreşim-
lerin havada düşük frekanslar yaratması sağlanır, ödünç verilen titreşimler arka
kapağa iletilir, oradan geri alınır ve bu sayede sesin sürekliliği sağlanmış olur.
Ses tablası için titreşimi iyi sağlayan ladin ve sedir ağaçları tercih edilir.

Arka Kapak ve Yanlar: Ses tablasına göre daha sert ağaçlardan yapılır. Hazır-
lanmasında gül, akçaağaç, mersin ağacı, jakaranda ve kokobolo gibi ağaçlar
tercih edilir.

Sap: Yapımında tellerin oluşturacağı basınca dayanıklı maun ve pelesenk gibi
ağaçlar tercih edilir.

Tuşe: Üzerinde ses perdelerinin bulunduğu ve sol elin sürekli görev yaptığı tu-
şede abanoz ağacı kullanılır.

Akort burguları ve perde demirlerinin yapımında pirinç ve nikel gibi madenler
kullanılır. Klasik gitar, toplamda altı tellidir. Gitarın alt üç teli (Mi-Si-Sol) naylon-
dan, üst üç teli (Re-La-Mi) ise ipek üzerine çeşitli kalınlıklarda ve sarım stilinde
sarılmış metal tellerden oluşmaktadır.

19