Page 46 - ÇALGI EĞİTİMİ NEY 9

Çalgı Eğitimi Ney

• Bunun için başpareyi dudağınıza yerleştirdiğiniz yerden hafifçe oynata-
bilir, dudakla arasındaki açıda değişiklik yapabilir, nefes şiddetini arttırıp
azaltabilirsiniz.
• Aynı çalışmayı neyi sol elinizle tutup alt boğumunu sağ dizkapağınızın üs-
tüne, başparesini dudağınızın sağ yarısına yerleştirerek de yapın. Böylece
neyden sağlıklı ses üretebildiğiniz ve rahat ettiğiniz üfleme yönünü tespit
edip karar verin. Üfleme yönünüze karar verdikten sonra başka üfleme
yönüyle çalışmayın.
• Başpareyi defalarca dudağınızdan uzaklaştırıp dudağınıza yerleştirin ve üf-
leyin. Her defasında neyden anında ses üretebilir duruma gelene dek çalışın.
• Neye farklı şiddetlerde üfleyin.
• Üşüyen ellerinizi hohlayarak sıcak nefesinizle ısıtırmış gibi neye üflediğinizde
kalın seslerin, dudaklarınızı biraz büzerek ıslık çalarmış gibi ılık nefesle üfle-
diğinizde orta kalın seslerin, yakınınızdaki bir mumu söndürmeye çalışırmış
gibi soğuk nefesle üflediğinizde tiz seslerin, uzağınızdaki bir mumu söndü-
rür gibi soğuk ve şiddetli üflediğinizde çok tiz seslerin üretildiğini keşfedin.
• Neyden ses üretme çalışmalarınızda neyinize olabildiğince sıcak nefesle
üflemeye çalışın. Ses üretmeye en elverişli dudak şekli, üfleme açısı ve
nefes şiddeti yakalanmadıkça neyden ses üretilemeyecektir. Ses üretilemi-
yorsa uygun dudak şekli, üfleme açısı ve nefes şiddeti ısrarla aranmalıdır.

BİLGİ NOTU
Neye üflendiğinde
• Nefes büyük bir oranda neyin içinde sese dönüşüyorsa bu ses normal
ney sesidir. Ney sesinde kabul edilebilir ölçüde nefes sesi de olabilir.
Hatta geleneksel ney tavrında abartısız bir nefes sesinin olması gerektiği
bile söylenmektedir.
• Nefes neyin içinde sese dönüşüyor fakat nefes sesi ney sesiyle aynı
oranda ya da fazlaysa üretilen ses “fosurtulu” olarak tabir edilir ve bu
durum istenmez.
• Nefes büyük oranda dudakta sese dönüşüyorsa bu ney sesi değil, ıslık
sesidir.

Akciğer solunumu yapan canlılarda oksijen bakımından zengin olan hava,
dış ortamdan organizmaya solunum organlarıyla alınır ve aynı organlarla karbon-
dioksit bakımından zengin hava olarak dışarı atılır. Organizmanın dış ortamdan
oksijenli hava almasına “soluk alma”, oksijeni kullanılmış karbondioksitli havanın
dışarı atılmasına “soluk verme”, bu soluk alıp verme olayına ise “solunum” denir.
Solunum kontrolsüz olarak kendiliğinden gerçekleşir. Soluk alıp vermeyi sağla-
yan yutak, gırtlak, soluk borusu ve akciğerler solunum organlarıdır. İnsanda ne-
fes alıp verme, göğüs nefesi (akciğer nefesi) ve diyafram nefesi (kaburga nefesi)
olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Diyafram nefesi, insanın doğduğu andan
itibaren aldığı doğal nefestir. Aksırırken, hıçkırırken, esnerken, şaşırma anında,
uyurken, sırt üstü yatarken ve çiçek koklarken alınan nefes diyafram nefesidir.

44