Page 119 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 119
= BİLGİ KUTUSU
Galileo (Galileo), Toricelli (Toriçelli), Pascal (Paskal), Newton (Nivtın), Descartes (Dekart) gibi önemli bilim
insanları XVII. yüzyılda yetişmiştir. Bu sebeple XVII. yüzyıla Akıl Çağı denmiştir.
Klasik akımın en yetkin örnekleri XVII. yüzyıl Fransız
tiyatrosunda kaleme alınmıştır. Pierre Corneille (Pier Korneyi),
Jean Racine (Jon Rasin), Jean-Baptiste Poquelin Moliere
(Jon-Batiste Pokülan Molyer) gibi oyun yazarları bu dönemde
en başarılı tiyatro yazarları olarak ön plana çıkmıştır (Görsel
6.2). Bu dönem aynı zamanda Fransız tiyatrosunun da en
parlak dönemi olmuştur.
XVII. yüzyılda tiyatro, soylu ve varlıklı orta sınıfın eğlencesi
olmuştur. Kadın seyirci sayısı artmıştır. Önceleri harekete dayalı
oyunlardan, mimus tarzında gösterilerden ve soytarılıktan
hoşlanan halk; bu yüzyılda giderek zarafet, incelik, süslü ve
ağdalı dil ve durağan olaylardan oluşan soylu beğenisine
yönelmiştir.
Soylular, tiyatroda Antik Yunan oyunlarından esintiler görmek
istemiştir. Oyunlarda asilleri konu edinen olaylar rağbet
görmüştür. Oyunların içeriği genellikle mitoloji ve tarihten Görsel 6.2
seçilmiştir. Aşırıya kaçan davranışlar, aykırı tutkular, taşkınlıklar 1670’de Hotel de Bourgogne’de ilk kez sahnelenen
eleştirilmiştir. Kişisel kahramanlıkların yerini, devlete ve Recine’in Berenice oyunundan bir sahne
topluma karşı yerine getirilmesi gereken görev ve sorumluluk
duygusu almıştır.
Klasik tragedyalarda düzenle çatışmanın yerine, düzeni korumak için savaşan erdemli birey modeli tercih
edilmiştir. Duygusal etki terk edilmiş, akılcılık oyunların her alanına hâkim olmuştur. Duygusallık sadece aşk
temalı oyunlarda yer almıştır. Bu aşk teması da görev duygusu ile dengelenmiştir.
Oyunlarda hareket azalmış ve durağanlaşmış, dış aksiyonun yerini iç çatışmalar almıştır. Kişiler, uzun konuşmalar
(tirat, apar vb.) ile kendi duygu ve düşüncelerini dile getirmiştir. Başka bir ifadeyle oyun metinleri vasıtasıyla
kahramanın iç aksiyonu işlenmeye başlanmıştır. Klasik tiyatro metinlerindeki oyun kişileri yarı karakter
özellikleri göstermiştir.
Kaleme alınan oyunlarda ahlaki açıdan olduğu kadar üslup açısından da ölçülülük ve uygunluk aranmıştır.
Özetle klasisizm akımı çerçevesinde ahlak açısından eğitici, incelikli bir anlatım tarzı arayan, yazım diline
özen gösteren, kesin biçim kuralları uygulayan, durağan ve yüksek sanat zevki yakalamaya çalışan bir tiyatro
düşüncesi gelişmiştir.
MERAKLISINA
Yandaki karekodu kullanarak Moliere'nin Cimri adlı oyunundan bir kesit izleyebilirsiniz.
117
TİYATRODA KLASİSİZM
