Page 32 - TİYATRO TARİHİ 9

= BİLGİ KUTUSU
Mitolojiye dair birçok kavram, terim ve karakter mevcuttur. Türk tarihinin ilk yazarı, Türk edebiyatının ilk
yazılı eseri olan Göktürk Kitabeleri’ni yazan Yollug Tigin’dir.

Thespis’in koro başı olarak koronun karşısına yerleştirdiği oyuncu, koronun
söylediği ezgilere karşılık vermiştir. Bu sebeple ilk oyuncuya, cevap veren
anlamına gelen hipokrites (hipokrites) adı verilmiştir.

İkinci oyuncunun koroya dâhil olması Aiskhylos (Ayskülos) ile başlamış ve
roller arasındaki ayrım ilk kez onun tarafından yapılmıştır. Ardından diğer
tragedya ozanı Sophokles (Sofokles), koronun karşısına üçüncü oyuncuyu
eklemiştir.

Tragedya ozanları MÖ 468’e kadar kendi yazdıkları oyunlarda oynamayı sür-
dürmüşlerdir. MÖ 440’lı yıllardan itibaren oyuncu ile yazarın ayrılma süreci
tamamlanmıştır.

Antik Yunan tiyatrosunda oyuncu genellikle bir oyunda birden fazla rol
almıştır (Görsel 2.5). Oyunlarda yer alan icracıların tamamı erkeklerden
oluşmuştur.

Antik Yunan tiyatrosunda oyunculuk, dört temel öge üzerine kurulmuştur.
Bu ögeler; ses, kahraman (karakter), inandırıcılık ve algılamadır. Antik
Yunan’da tragedya ve komedya oyuncuları, güçlü bir sesin seyirciyi çok iyi š Görsel 2.5
etkileyeceğine inanmışlardır. Bu yüzden oyunculukta sesin etkili kullanımına MÖ IV. yüzyılın ortasından bir
çok önem vermişlerdir. Yunan tragedya oyuncusu heykeli

Oyunculukta önemli olan bir diğer unsur ise kahramandır. Kahramanı doğru taklit edebilmek için onun tüm
yönelimlerini iyi bilmek gerektiğine inanılmıştır. Kahramanın tasarımını yapabilmek için oyuncuda öncelikle
güçlü bir algılama yeteneği aranmıştır.

2.1.1.2. Koro
Antik Yunan tiyatrosunda oyunların büyük bir bölümü koro repliklerinden oluşmuştur. Oyunlarda çeşitli işlevleri
yerine getiren koro; ortaya fikir atar, hikâyenin akışına göre seyirci veya oyun kişilerine tavsiyeler verir. Kritik
dönemeçlerde toplumun ortak sesini temsil eden bir toplumsal tip gibi oyunun eylem akışına müdahale eder.
Koro bu anlamda halkın ve sağduyunun sesini temsil etmiştir.

Koro, çoğunlukla yazarın bakış açısını yansıtmış ve oyunlarda ideal bir seyirci tavrı sergilemiştir. Oyunda konu
edinen olay ve durumlara, oyun kahramanlarının eylemlerine karşı tepki geliştirmiş; oyunun nasıl izlemesi
gerektiği konusunda seyirciyi eğitmiştir.

Koronun varlığı, oyunda atmosfer yaratma işlevi de görmüştür. Trajik şarkılar ile hep bir ağızdan ağıt yakılırken
oyunun dramatik etkisi güçlendirilmiştir. Ayrıca şarkılara danslarla eşlik edilmesi yoluyla oyuna canlılık katılmış
ve oyunun görsel etkisi yükseltilmiştir.

Koro, oyuncunun bulunmadığı bölümlerde dithyrambos ezgilerini seslendirmiştir. Genellikle tragedyaların
başında oyun alanına yerleşmiş ve oyunun sonuna kadar sahnede varlığını sürdürmüştür. Koronun olaylar
arasında söylediği şarkılar, çağdaş oyunlardaki sahneler gibi oyunun ana eylemini bölümlere ayırmıştır.

Koro etmeni Aiskhylos’tan sonra önemini yitirmeye başlamıştır. Euripides’in (Öripides) oyunlarında koronun
dramatik yapıyla olan bağı oldukça azalmıştır. Koronun önemini yitirmesinin arka planında Dionysos kültüyle
olan inanç bağının zayıflaması yer almaktadır.

30
2. ÜNİTE