Page 68 - Konu Özetleri AYT Fizik

ENERJI KORUNUMU

G ağırlıkları, K ile özdeş diğer yay sistemlerine asılıp denge oluştuğunda yaylarda oluşan uzama, G ağırlığındaki po-
tansiyel enerji azalması ∆E¶ ve yaylarda oluşan esneklik potansiyel enerjileri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (Yayların
P
ağırlıkları önemsenmeyecektir.)
K yayında P yayında R yayında L yayında
x
Uzama miktarı x x x
2
E
Yaylarda oluşan E E E E
P 4

Gx⋅
G ağırlığında ∆E G • x G • 2x G • 2x
P 2

Sıkıştırılmış
yay v
m v = 0
k
F s
O L
d

Şekilde sıkıştırılmış yay önündeki m kütleli cisim serbest bırakılınca yay kendisinde depolanmış potansiyel enerjiyi
önündeki m kütleli cisme kinetik enerji olarak aktarır.
Sürtünme kuvvetlerinin olduğu OL yolunda sürtünme kuvvetlerinin yaptığı iş nedeniyle cisim tüm kinetik enerjisini kay-
beder ve sistemde sürtünme kuvvetlerinin yaptığı iş nedeniyle ısı oluşur.
Sistemde bu enerji dönüşümü ilişkisi;
1 1
E = k x⋅ 2 = E = m v W⋅ 2 = = Q = F d şeklinde yazılabilir⋅ .
P 2 K 2 fs ısı s

DIKKAT
Yatay zemindeki hareketli bir cisim sürtünme kuvvetleri sebebiyle yavaşlayıp duruyorsa cisimdeki kinetik enerji sistem-
de ısıya dönüşür. Cismin mekanik enerjisi azalırken sistemdeki toplam enerji sabit kalır

k m
3
L M O
K x x x

Denge konumu O noktası olan yayın önüne konulan m kütleli cisim üzerine 3F büyüklüğünde kuvvet uygulandığında
yay 3x kadar sıkışıp yayda 9E kadarlık esneklik potansiyel enerjisi oluşmaktadır.
Buna göre;
Kuvvet kaldırıldığında cisim L, M ve O noktalarından geçerken sahip olacağı kinetik enerjileri, yayda kalan esneklik
potansiyel enerjilerini ve sistemde toplam enerjileri bulalım.
(Sürtünme kuvvetleri nedeniyle oluşacak ısıyı önemsemiyoruz.)

68 MEBİ KONU ÖZETLERİ FIZIK - AYT