Page 83 - Konu Özetleri AYT Fizik

TORK

TOPLAM (NET YA DA BİLEŞKE) TORK

_ Bir noktaya göre kuvvetlerin toplam torku sorul-
duğunda önce kuvvetlerin döndürme etkisinin
1
_ 2 ’ nin doğrultusu yönleri (saat yönünde ya da saatin ters yönünde)
2 gösterilir.
d d
d d d d Aynı yönde olan torklar toplanır ters yönde olan
d d K torklar çıkarılır.
d L d d d d d d K noktasına göre; ∑ τ = − F 2d F 2d F 3d⋅ − ⋅ + ⋅
+ 1 2 3
d d
L noktasına göre; ∑ τ = − F 6d F 3d F 2d⋅ 1 − 2 ⋅ + 3 ⋅
şeklinde yazılır.
3

Destek üzerinde O noktası çevresinde dönebilen levhaya aynı düzlemdeki F, 2F, 3F ve 4F büyüklüğündeki kuvvetler
şekildeki gibi uygulanmıştır. Levha üzerindeki kuvvetlerin O noktasına göre oluşturdukları toplam torkun büyüklüğünü ve
yönünü bulalım.
4F O noktasına göre F ve 3F kuvvetleri levhayı + yönde 2F ve 4F kuvvetleri ise
levhayı – yönde döndürmeye zorlar.

_ 3F + + yöndeki tokların toplamı ∑ τ= F 3d 3F 4d⋅ + ⋅ = 15F d⋅ kadardır.
F d 
– yöndeki tokların toplamı ∑ τ= 2Fd 4F2d⋅ + ⋅ = 10Fd⋅ kadardır.
d

⋅ −
d O noktasına göre toplam tork ∑ τ= + 15F d 10F d ⋅ = + 5F d ⋅ olur.
d 2F + işaretli toplam tork, dönme yönünü gösterir. Tork vektörünün yönü ise sağ
O
d d el kuralı ile sayfa düzlemine dik içeri doğru (⨂) olur.

TORK DENGESİ
Bir cisim üzerindeki kuvvetlerin bir noktaya göre toplam torku sıfır olabilir. Bu duruma tork dengesi denir ve cisim bu du-
rumda dönme hareketi yapamaz.
Herbiri G ağırlıklı 4 küre ağırlığı ihmal edilen çubuk üzerinde P ağırlığı ile
dengelenmiş olsun.
G ağırlıklarının en uçtan başlayarak (desteğin çubuğa değdiği noktaya göre)
P G G G G
çubuğa verdikleri torklar ve bunların toplamı,
τ ∑ = G3x G2x G x⋅ + ⋅ + ⋅ = 6G x⋅ kadardır.
x x x x
Bu toplam tork büyüklüğünü de P ağırlığının oluşturacağı ters yöndeki tork
etkisi ile dengeleyebilir.
P • x = 6G • x
P = 6G

DİKKAT
Destek üzerindeki G
= P x = - 3G = 6G x ağırlığının destek
noktasına göre torku
= 0
oluşmaz.

FİZİK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 83