Page 27 - Konu Özetleri AYT Kimya

KIMYA

KONU YÜKSELTGENME BASAMAKLARI
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

YÜKSELTGENME BASAMAKLARI VE ELEKTRON DIZILIMLERI
• İyonik bileşiklerde “iyon yükü”,
�
+
(NaCl için Na , Cl )
• Kovalent bileşiklerde “yükseltgenme basamağı”
3+
[ClF için Cl (Cl, 3 elektron kaybetmiş şeklinde değerlendirilmemelidir!)] kavramından bahsedilir.
3
• İyonik ve kovalent bileşikler için çatı kavram “yükseltgenme basamağı”dır.
• Yükseltgenme basamağı (yükseltgenme sayısı): Bir atomun moleküldeki veya iyonik bileşikteki yük sayısıdır.
• Atomların bileşiklerinde alabileceği yükseltgenme basamakları elektron dizilimi ile ilgilidir.

Yükseltgenme Yükseltgenme Basamakları
Elektron Dizilimi Grup
Basamakları 3B Sc ... 4s 3d (+3)
1
2
21
2
ns (n�1)d 1 3B +3
2
ns (n�1)d 2 4B +2
+4 8B Fe ... 4s 3d (+2, +3)
2
6
2
ns (n�1)d 3 5B +2 26
+5
1
ns (n�1)d 5 6B +2
8B Ni ... 4s 3d (+2, +3)
8
2
+6 26
Pd (+2, +4)
2
ns (n�1)d 5 7B +2
Pt (+2, +4)
+7
10
1
1B Cu ... 4s 3d (+1, +2)
2
ns (n�1)d 6 8B +2 29
Ag (+1)
+3
Au (+1, +3)
+8
10
2B Zn ... 4s 3d (+2)
2
2
ns (n�1)d 7 8B +2 30
+3 60 Hg ... (+1, +2)
+4
2
ns (n�1)d 8 8B +2
• Bileşiklerde net yük = 0
+3
H SO = 0
1
ns (n�1)d 10 1B +1 2 4
• Köklerde net yük, iyon yüküne eşit alınır.
+2
�2
SO = �2
+3 4
+6
2
ns (n�1)d 10 2B +2
• Oksijen ve hidrojen içeren bileşikte, iki cins element 2A grubu elementleri bileşiklerinde: +2
varsa önce oksijen ve hidrojen dışındaki elementlere • B grubu elementleri birden fazla “+” değerlik alabilir.
bakılır. (Ca: 2A, +2) +, 2+ +, 2+ 2+, 3+
(Cu , Hg , Fe )
2+
2+
2+
Ca O Ca O Ca H
2 2 • Ag yalnız +1, Zn bileşiklerinde yalnız +2
bulunur. bulunur. bulunur. Metallerle yaptığı bileşiklerde �1 (Hidrür)
�
2�
�
(O ) (O ) (H )
• Hidrojen
• Elementel türlerde yükseltgenme basamağı (Na, Cu,
O , N ) sıfırdır. Ametallerle yaptığı bileşiklerde +1
2 2
�
2+
• Tek atomlu iyonlarda (Cu , Cl ) - Oksitlerinde: �2 (CaO)
İyon yükü = Yükseltgenme basamağı • Oksijen - Peroksitlerinde: �1 (Na O )
2
2
• 1A grubu metalleri bileşiklerinde: +1 - Yalnız OF bileşinde +2
2
KIMYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 27