Page 35 - Konu Özetleri AYT Mantık
P. 35

ÖNERME - ÖNERME ÇEŞİTLERİ


        Önerme çeşitleri yapıları, nitelikleri, nicelikleri ve kipliği bakımından dört sınıfta incelenebilir. Yapıları bakımından önerme
        çeşitleri kendi içinde basit ve bileşik; nitelikleri bakımından önerme çeşitleri olumlu ve olumsuz; nicelikleri bakımından
        önerme çeşitleri ise tümel ve tikel olmak üzere ikiye ayrılır.
        Kipliğine göre önerme çeşitleri ise yalın, zorunlu ve mümkün önerme olmak üzere üçe ayrılır.
        YAPILARI BAKIMINDAN ÖNERMELER
        Yapı bakımından önermelerin sınıflandırılmasında dikkat edilen husus önermenin kaç yargı bildirdiği yani kaç yüklemden
        oluştuğuyla ilgilidir.
        Basit Önerme:
           •  Tek bir yargı bildiren önermedir.
        Örnekler:
        Sıvı akışkandır.
        Sokrates insandır.
        Madde yer kaplayandır.
        Spor yapmak sağlıklıdır.

        Bileşik Önerme:
           •  Birden fazla yargı bildiren önermedir.
           •  En az iki basit önermenin “ve, veya, ise, ancak ve ancak” gibi bir önerme eklemiyle birleştirilmesinden oluşur.

        Örnekler:
        Okuyan ve gezen insan öğrenir.
        Deniz dalgalı ya da durgundur.
        İnsan sorumluluk sahibiyse başarılı olur.
        Bebek ancak ve ancak temel ihtiyaçları karşılanıyorsa huzurludur.
        NİTELİKLERİ BAKIMINDAN ÖNERMELER
        Önermelerin nitelikleri bakımından sınıflandırılmasındaki ölçüt yükleminin olumlu ya da olumsuz olmasıdır.
        Olumlu Önerme
           •  Yüklemde bildirilen özelliğin, öznede bulunduğunu gösteren önermedir.
        Örnek:
        Çocuk mutludur.
        Elmas değerlidir.
        Mehmet dürüsüttür.
        Olumsuz Önerme
           •  Yüklemde bildirilen özelliğin, öznede bulunmadığını gösteren önermedir.
           •  -sız, -suz, değildir” gibi ekler kullanılarak yapılır.
        Örnekler:
        Çocuk mutsuzdur.
        Elmas değersizdir.
        Mehmet dürüst değildir.
        NİCELİKLERİ BAKIMINDAN ÖNERMELER
        Nicelikleri bakımından önermeler yüklemin öznesini ne kadar kapsadığı ile ilgilidir.
        Tümel Önermeler
           •  Bir önermenin yüklemini oluşturan kavram öznenin bütününü belirtiyorsa, kapsıyorsa bu önerme tümel önermedir.
           •  Tümel önermelerde özne “her, hiçbir, tüm, bütün” gibi sözcüklerle belirtilir.
        Örnekler:
        Hiçbir bilim yöntemsiz değildir.
        Bütün müzisyenler ritim duygusuna sahiptir.
        Temellendirilmiş tüm görüşler dinlemeye değerdir.
        MANTIK - AYT                                                               MEBİ KONU ÖZETLERİ       35
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40