Page 10 - Konu Özetleri AYT Psikoloji

PSİKOLOJİNİN KONUSU - BİR BİLİM DALI OLMA SÜRECİ

Psikolojinin Bir Bilim Dalı Olma Süreci
• İnsanın kendini ve çevresini anlama çabası oldukça eskiye dayanır. İnsanın kendini bilme arzusunu tarihin en eski
yazılı destanı olan “Gılgamış” ta görürüz. Gılgamış’ın büyük bir ad bırakarak ölümsüzlüğe ulaşma çabası psikolojinin
amaçlarından biri olan insanın kendini tanıma ve anlama çabası olarak nitelendirilebilir. Eski çağlarda insanlar, yaşa-
dıkları psikolojik süreçleri doğaüstü güçlerle açıklamaya çalışmışlardır.

• Antik Çağ’da insanı tanıma ve anlama çabaları felsefeyle yeni bir boyut kazanmıştır. Ruh ve beden arasındaki ilişkinin
sorgulandığı bu çağda psikoloji, kendine felsefenin ruhu inceleyen bir alanı olarak yer bulmuştur.
• Orta Çağ’da insan ruhu, doğrudan ilahi ruhun bir parçası olarak görüldüğü için ruhsal hastalıklar reddedilmiş ve has-
talık, şeytanın insan ruhunu ele geçirmesi olarak düşünülmüştür.
• Orta Çağ’dan sonra Avrupa’nın, Antik Yunan öğretilerini keşfetmesinde İslam dünyasındaki tercüme hareketleri büyük
rol oynamıştır.
• Avrupa’da “Muallim-i Sâni" (ikinci öğretmen) olarak tanınan Farabi’ye göre nasıl ki beden için sağlık ve hastalık söz
konusu ise ruh için de aynı şeyler söz konusudur. Ruh, bedenin yaptığı şeylerden etkilenir.

• Batı’da “Avicenna" (Avisenna) olarak bilinen İbn-i Sina fikirleri ile Orta Çağ Batı dünyasını etkilemiş, Orta Çağ tıbbının
önde gelen isimlerinden biri olmuştur. İbn-i Sina, ruhsal durumların beden üzerinde etkili olduğunu kabul etmiştir.
• 18. yüzyıl düşünürlerinden John Locke’a (Con Lak) göre insan zihni doğuştan boş bir levha yani “Tabula Rasa” gibidir.
Hiçbir bilgiye doğuştan sahip olmayan zihin, tüm bilgiyi yaşantılar sonucunda deneyimleriyle elde eder. John Locke’un
bu görüşü psikolojide deneyciliğin önünü açmış ve böylece “Psikoloji sadece gözlenebilen olayları incelemelidir.” fikri
oluşmaya başlamıştır.
• Immanuel Kant’a (Imanuel Kant) göre ise zihinde doğuştan getirilen bazı özellikler vardır. Duyu organları ile elde
edilen bilgiler, doğuştan getirilen bu özellikler tarafından yeniden düzenlenir. İnsan bilgi edinme sürecinde, aklı ve
duyu verilerini birlikte kullanmaktadır. Kant’ın bu görüşlerinin etkisiyle 18. yüzyılda “zihin” psikolojinin temel konusunu
oluşturmuştur.

• Psikolojinin bir disiplin hâline gelmesi ancak 19. yüzyılda gerçek-
leşmiştir. Bu yüzyılda tıp, biyoloji, kimya, sosyoloji bilimlerindeki
gelişmeler insan davranışlarının bilimsel olarak incelenmesine
ortam hazırlamıştır. Ernest Heinrich Weber (Ernst Henrih Veber)
ve Gustav Theodor Fechner (Gustav Teodor Fehner), fizik ve
matematikteki gelişmeleri ilk defa psikolojik süreçlere uygulaya-
rak deneylerde ışık, ses ve ağırlık gibi objektif olarak ölçülebilen
uyaranlar kullanmıştır.
• 1879 yılında Wilhelm Wundt’un (Vilhelm Vunt) Leipzig Üniversi-
tesinde ilk psikoloji laboratuvarını kurmasıyla psikolojik süreçler,
deneysel yöntemlerle incelenmeye başlanmış ve böylelikle Wun-
dt, psikolojinin pozitif bir bilim olmasına öncülük etmiştir.

10 MEBİ KONU ÖZETLERİ PSİKOLOJİ - AYT