Page 13 - Konu Özetleri AYT Psikoloji

PSİKOLOJİ

KONU PSIKOLOJIDE YAKLAŞIMLAR - 2İKOLOJİDE YAKLAŞIMLAR - 2
PS
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

İnsancıl (Hümanistik) Yaklaşım:
Davranışların temelinde ihtiyaçlar (güdüler) bulunduğunu ifade eden bu yaklaşıma göre psikolojinin konusu insanı anla-
maktır. İnsanın doğumla başlayan ve ömür boyu süren birtakım temel gereksinimleri vardır. Bunlar zorunlu gereksinimlerin
yanında güven, sevgi, saygı ve kendini gerçekleştirme gereksinimidir. Bu gereksinimler bir bütünü oluşturur ve ayrı ayrı
doyum arar. İnsan “kendini gerçekleştirmeye” çalışan değerli bir varlıktır ve doğası iyilik temelleri üzerine kurulmuştur. Bu
nedenle de koşulsuz saygıyı ve sevgiyi hak eder.
Hümanistik yaklaşıma göre, insana dıştan bakarak onun nasıl davranacağını kestirmek olanaksızdır. Çünkü her insanın ken-
dine özgü duygu, düşünce ve amaçları vardır. Hümanistik yaklaşım bireyin davranışlarını anlayabilmek için onun yaşantısını
bilmek ister. Bu da kişiyi anlamakla mümkün olur. Bu nedenle hümanistik yaklaşım deneysel yöntemi yetersiz bulur. Bu yön-
temle elde edilen bilgilerin insanı anlamaya yetmeyeceğini ileri sürer. Bunun için de içe bakış ve empatiyi yöntem olarak öne-
rir. Psikologların, birbirinden soyutlanmış ayrı davranışları incelemek yerine, insanlığın mutluluğu ile ilgili sorunların çözümü
üzerinde yoğunlaşmaları gerektiğini savunur. Hümanistik yaklaşım, kendisinden önceki bütün yaklaşımları insanın değerini
ve önemini göz ardı ettiği için reddeder. Yaklaşımın temsilcileri Abraham Maslow ve Karl Rogers’ tır.
Varoluşçu Yaklaşım:
Yaşamda anlam bulmayı, acıyı ve ölümü kabullenmeyi, eylemlerin sorumluluğunu üstlenmeyi, varoluşun kaygılarını
göğüslemeyi, bireyselliği ve irade özgürlüğünü öne çıkaran bir yaklaşımdır.
Birey, kişiliğini kendi seçimleri ile oluşturur. Yaşamı anlamlı ve yaşamaya değer hâle getirmek, insanın kişisel sorumluluğudur.
Geçmişte yaşanılan ya da gelecekte yaşanılacak olan değil yaşanılan o “an” önemlidir. İnsan davranışları sınırlanmamalı,
denetim altına alınmamalı ve insan özgür bırakılmalıdır.
Psikolog Rollo May “insan odaklı felsefe” yaklaşımını ilk kez psikoloji alanına uygulamıştır. May’a göre insan, olumsuz
duygularını engellemek ya da bastırmak yerine bunları kabullenmelidir. Bu duygular insan yaşamının doğal bir parçasıdır
ve gereklidir.

Bilişsel Yaklaşım:

DİKKAT

İnsanın dünyayı tanı maya ve anlamaya yönelik zihinsel etkinliklerine biliş adı verilir.

PSİKOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 13