Page 12 - Konu Özetleri AYT Psikoloji

PSİKOLOJİDE YAKLAŞIMLAR - 1

Bütüncül (Gestalt) Yaklaşım: İnsanın algı sistemi üzerinde araştırma yapan ve bütünün kendini oluşturan parçalardan
farklı olduğunu savunan yaklaşımdır. Gestalt yaklaşımına göre her davranış bir bütünlük içerisinde anlam kazanır. Bu
bakımdan bir davranışı oluşturan ögeleri araştırmanın hiçbir yararı yoktur. Psikoloji ögeleri aramaktan vazgeçmeli, onların
yerine bütünleri incelemelidir. Yaklaşımın önde gelen temsilcileri, Alman psikologlar Max Wertheimer ( Maks Wertaymır,)
Kurt Koffka (Kurt Kofka, 1886-1941) ve Wolfgang Köhler (Volfgang Köhler, 1887-1967)dir. Max Wertheimer, algı üzerine
yaptığı araştırmalarla Gestalt (Geştalt) psikolojisini doğuracak olan gelişmelerin önünü açmıştır. Wertheimer, hareketin
görsel algılanması sırasında nesnelerin art arda sıralandığını değil bir bütünün algılandığını fark etmiştir. Örneğin bir film
seyredildiğinde tek tek film kareleri değil bütün bir hareket algılanmaktadır. Psikolojik olaylar tekil ögelerin toplamı değil
parçalanmaz bütünlerdir. Wertheimer, bu bütünlere “Gestalt” adını vermiştir.

Davranışçı (Behavyorizm) Yaklaşım: Uyarıcı (U)- tepki (T) psikolojisi olarak da bilinen bu yaklaşıma göre psikolojinin ko-
nusu gözlenebilen ve ölçülebilen insan davranışlarıdır. Doğuştan getirilen hiçbir davranış ya da özellik yoktur. Davranışlar
eğitim ve çevre etkisiyle sonradan oluşur. Davranış, bir organizmanın herhangi bir araç ile dıştan gözlenebilen etkinlikleri-
dir ve doğal bir olgu gibi incelenebilir. Psikolojinin konusunun davranış olduğunu belirten bu psikologlar, psikolojinin yön-
temi olarak da gözlem ve deneyi görürler. Davranışa ilişkin daha nesnel bilgi edindikçe davranışın ardında yatan nedenleri
ve insan olmanın ne demek olduğunu daha iyi anlamaya başlayacağımızı savunurlar. Duygular ve zihinsel süreçler nesnel
bir şekilde incelenemediği için psikolojinin konusu olamaz. Yaklaşımın temsilcileri John Watson, İvan Pavlov, Frederic
Skinner ve Edward Thorndike’tır.

Psikanalitik (Psikodinamik) Yaklaşım: Sigmund Freud, Alfred Adler ve K. Gustav Jung yaklaşımın temsilcileridir. Bu
yaklaşıma göre psikolojinin konusu bilinçaltı ve bilinçaltının çözümlenmesidir. Bilinçaltının çözümlenmesinde vaka (olay)
incelemesi, hipnoz, rüya analizi, projektif testler, serbest çağrışım ve telkin gibi yöntemler kullanılır. Yaklaşımın kurucusu
Freud’un temel varsayımı, davranışlarımızın büyük bir kısmının bilinçaltı süreçlerden kaynaklandığıdır. Bilinçaltı süreçler;
kişinin farkında olmadığı ancak davranışların kaynağını oluşturan inançlar, korkular, arzular ve travmatik yaşantılardır.
Freud, insan davranışlarını anlamak için bilinçaltı etkilere, biyolojik güdülere ve çocukluk yaşantılarına odaklanır.

12 MEBİ KONU ÖZETLERİ PSİKOLOJİ - AYT