Page 138 - Konu Özetleri AYT Tarih

TARİH

KONU OSMANLI DEVLETİ’NDE MODERN ORDUYA GEÇİŞ
ÖZETİ
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

ZORUNLU ASKERLİK SİSTEMİ

• 1789 yılında gerçekleşen Fransız Devrimi'nin etkisi ile yaygınlaşan Ulusçuluk akımının etkisiyle millî ordu anlayışı,
Avrupa’da ulus devletlerin ayrılmaz bir parçası oldu.
• XIX. yüzyılda devrim ile birlikte ortaya çıkan milliyetçilik akımı, imparatorlukların varlığını tehdit eder bir hâle geldi.

• İmparatorluklar bu süreçte kendilerini yenilemeye ve ulus devletlerin yöntemlerini kullanarak karşı durmaya çalıştı.
• Bu yöntemler, anayasal hareketler, zorunlu askerlik ve vatandaşlık uygulamalarının hayata geçirilmesidir.
• Milliyetçilik akımından kaynaklı bağımsızlık isyanları artınca, imparatorluklar asker ihtiyacını karşılamak için zorunlu
askerlik sistemini yürürlüğe koydular.
• Bu sisteme göre devletler, vatandaşlarını belli bir dönem ülkenin savunulması konusunda görevlendirmiş, süreçte
askerlerin giyim, yiyecek ve temel gereksinimlerini karşılamıştır.
• Bu sistem sayesinde devletlerin askeri gücü ve halkları üzerindeki kontrolleri artmıştır.

• Bu sistem ile birlikte ordu, milletin okulu olarak nitelendirilmiş, orduya toplumu modernleştirme misyonu da yüklenmiş-
tir. Ordu halka okuma yazma, devletin resmi dili ve millî değerleri öğreterek vatandaşlık eğitimini vermiştir.

OSMANLI ORDUSUNDA MODERNLEŞME

• Osmanlı Devleti, kuruluşundan bu yana askerî teknoloji konusunda yeniliklere açık bir devlet olmuştur.
• İstanbul’un fethi ile birlikte silah, teçhizat ve mühimmat imalathaneleri kurulmuştur.
• Tersanelerde gemi yapımında önemli adımlar atılmış, güçlü bir donanma oluşturulmuştur.
• Sanayi İnkılabı neticesinde Avrupa’da teknoloji alanında çok önemli ilerlemeler kaydedildi. Buna paralel olarak aynı
hızla ilerleyemeyen Osmanlı Devleti, bu süreçte teknolojiyi üreten değil sadece kullanan bir devlet konumuna geldi.
• Osmanlı Devleti’nin XVIII. yüzyılda savaşlarda ağır mağlubiyet alması üzerine, mevcut askerî birlikler yenilenmekle
kalmadı, Batının örnek alındığı yeni askeri birliklerde oluşturuldu.
• III. Selim ve II. Mahmut dönemleri, askerî anlamda, yenilikçi ıslahat hareketlerinin en yoğun yaşandığı dönem olmuş-
tur.

NİZAM-I CEDİT ORDUSU

• III. Selim Dönemi’nde, Batılı reformlar devlet politikası hâline
gelmiştir.

• Savaşlarda alınan mağlubiyetler, III. Selim’in önceliği askerî
alanda ıslahatlar yapmaya vermesine sebep oldu.
• Bu dönemde "Yeniçeri Ocağı"nın yanında batılı tarzda talim
yapan, tüfenk kullanan bir ordu kuruldu.
• Nizam-ı Cedit adı verilen bu askerî birliğin ihtiyaçları için
İrad-ı Cedit adı verilen devlet hazinesi oluşturuldu.
• Bu dönemde kurulan ordunun adı olan Nizam-ı Cedit daha
sonra III. Selim Dönemi’nde yapılmak istenen tüm ıslahatlara
verildi.
• Nizam-ı Cedit ordusu yeni kurulmasına rağmen Mısır’ı işgal eden Napolyon kuvvetlerini Akka’da mağlup etti.
• Bu başarı çok büyük bir ses getirdi. Bu başarıdan sonra III. Selim taşrada da Nizam-ı Cedit birlikleri oluşturmak istedi.
Bu isteğine yeniçeriler ve köylüler tepki gösterdi.
• 1807 yılında İstanbul’da çıkan Kabakçı Mustafa İsyanı neticesinde tahtan indirilen III. Selim, tahtan inmeden kendi
fermanı ile Nizam-ı Cedit birliklerini dağıtmıştır.

138 MEBİ KONU ÖZETLERİ TARİH - TYT-AYT