Page 214 - Konu Özetleri AYT Tarih

TARİH

KONU ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

TÜRKİYE-YUNANİSTAN İLİŞKİLERİ

NÜFUS MÜBADELESİ
• Lozan Antlaşması’na göre İstanbul’daki Rumlar ve Batı Trakya’daki Türkler hariç Türkiye’de kalan Rumlar ile Yunanis-
tan’da kalan Türkler yer değiştirecekti.

• Yunanistan’ın İstanbul’da daha fazla Rum bırakmak istemesi iki ülke arasında anlaşmazlığa yol açtı.
• Yunanistan Mondros Mütarekesi öncesi geçici de olsa İstanbul’a gelen her Rum’u yerleşik sayarak mübadeleden ayrı
tutmak istiyordu.
• Ayrıca Batı Trakya’daki Türklerin, Balkan Savaşları sırasında geldiklerini ileri sürerek onları da mübadeleye tabi tut-
mak istiyordu.
• Sorun Milletler Cemiyeti’ne taşınsa da bir sonuç elde edilemedi.
• 10 Haziran 1930’da Ankara’da imzalanan antlaşmayla yerleşme tarihlerine bakılmaksızın İstanbul Rumları ile Batı
Trakya Türklerinin hepsi “yerleşik” sayılarak sorun çözüldü.

PATRİKHANE MESELESİ

• Türkiye, 1921’de İstanbul’a gelmiş olan VI. Konstantinos Arapoğlu’nun 1924’te Patrik seçilmesine mübadeleye tabi
olduğundan dolayı itiraz etti.
• Yunanistan’ın itirazına karşı Türkiye’nin, Patrikhane konusunun bir iç sorun olduğunu belirtmesi üzerine mübadeleye
tabi olmayan Vasilios Yeorgiadis’in patrik seçilmesi ile sorun çözüldü.
• Venizelos 1934’te Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdi.

NOT

1930 yılında Yunanistan Başbakanı Venizelos’un Türki-
ye’yi ziyareti, 1931’de de İsmet İnönü’nün Yunanistan’ı
ziyareti sonrası iki ülke arasında 1954’e kadar sürecek
dostluk başladı.

TÜRKİYE-İNGİLTERE İLİŞKİLERİ

MUSUL SORUNU

• Lozan Antlaşması’nda Musul Meselesi’nin Türkiye ile İngiltere arasında ikili görüşmelere bırakılması kabul edildi.
• Buna göre taraflar dokuz ay boyunca meseleyi çözmek üzere aralarında görüşecekler, bir çözüme ulaşılamadığı tak-
dirde so¬run Milletler Cemiyeti tarafından çözülecekti.

• İngiltere’nin görüşmelerde Hakkari ilinin nüfusunun çoğunluğunun Nasturi olduğunu ileri sürerek bu bölgenin de Irak
sınırları içinde olması gerektiğini savunması üzerine sorun Milletler Cemiyeti’ne havale edildi.
• Milletler Cemiyeti, Musul’un Irak’a bırakıldığını ilan etti.
• İngiltere, Türkiye’nin Musul Meselesine olan ilgisini dağıtmak amacıyla Doğu Anadolu’da çıkan Şeyh Sait İsyanı’nı
destekledi.
• 5 Haziran 1926’da imzalanan Ankara Antlaşması ile Misak-ı Millî’den taviz verilerek Musul’un Irak’a bırakılması, Mu-
sul’dan elde edilecek petrol gelirlerinin %10’unun 25 yıllığına Türkiye’ye verilmesi karşılığında kabul edildi.

214 MEBİ KONU ÖZETLERİ TARİH - AYT