Page 232 - Konu Özetleri AYT Tarih

TARİH

KONU TÜRKİYE’DEKİ SİYASİ, EKONOMİK, SOSYOKÜLTÜREL HAYAT
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

1960-1990 ARASINDAKİ ASKERÎ DARBELER

27 Mayıs 1960 Darbesi
• Demokrat Parti iktidarında yaşanan dönüşüm partiyi halkın gözünde yüceltse de muhalefetin iktidara yönelik sert eleş-
tirileri partiyi yıprattı.
• DP, 18 Mayıs 1960’ta muhalefet ve basının faaliyetlerini araştırmak üzere bir “Tahkikat Komisyonu” kurdu.
• DP’nin basın üzerinde baskı kurması zamanla ülkedeki çatışmaları artırdı, yaşanan huzursuzluktan dolayı ordu da
DP’ye karşı tavır aldı.
• Milli Birlik Komitesi (MBK) ismi verilen bir grup subay, 27 Mayıs 1960’ta askerî bir darbe yaptı.
• MBK’nin müdahalesiyle devlet idaresi ordunun kontrolüne geçti.

Siyasi Etkileri
• Cumhuriyet Dönemi askerî darbeler süreci başladı.
• Darbe sonrası kurulan Kurucu Meclisin hazırladığı anayasa 1961’de kabul edildi.

• Anayasa Mahkemesi, Millî Güvenlik Kurulu, Cumhuriyet Senatosu, Devlet Planlama Teşkilatı gibi kurumlar kuruldu.
• Üniversitelere ve 1964’te kurulan TRT’ye özerklik verildi.

Sosyo-Ekonomik Etkileri
• 1961 Anayasası’nın sağladığı özgürlüklerle Türkiye’de sivil toplum örgütlerinin sayısında artışlar yaşandı.
• Sosyal devlet anlayışı gelişti, toplu sözleşme ve grev hakkı getirildi. Karma ekonomi modeline geçildi.
• Darbe sonrası Devrim otomobilinin üretilmesi gibi birtakım millî atılım hamleleri yapılmışsa da siyasi istikrarsızlıklar
yatırımların devamlılığını sekteye uğrattı.

KRİTİK BİLGİ

Cumhuriyet tarihinin bu ilk askerî darbesi olan 1960 İhtila-
li Türkiye’nin demokratikleşme sürecini ciddi bir kesintiye
uğratmıştır.

12 Mart 1971 Muhtırası

• 1960 Askerî Darbesi sonrasında kabul edilen 1961 Anayasası ile verilen özgürlükler, fırsata dönüştürülemedi ve dün-
yadaki gelişmelere bağlı olarak toplum, siyasetten eğitime her alanda kutuplaşmaya gitti.
• Hükûmetin düşmesi sonrasında tüm partilerin katılımıyla oluşturulan millî mutabakat hükûmetleri de istenen istikrarı
sağlayamadı hatta durum daha da kötüye gitti.
• Durumun sorumlusu olarak Süleyman Demirel Hükûmetini gören kuvvet komutanları, 12 Mart 1971’de TBMM’ye
muhtıra vererek iktidarın görevi bırakmasına sebep oldu.

232 MEBİ KONU ÖZETLERİ TARİH - AYT