Page 88 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK D
TÜRK DILI VE EDEBIYATIILI VE EDEBIYATI

KONU CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ 5
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

İKİNCİ YENİ ŞİİRİ

İKİNCİ YENİ ŞİİRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

• İkinci Yeni, Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinin en önemli olaylarından biridir.
• İkinci Yeni, Garip (Birinci Yeni) gibi belirli ilkeler etrafında birleşen şairlerin başlattıkları bir akım değildir.
• 1950’lerin ortalarında Garip şiirinden oldukça farklı tarzda yazan bazı genç şairler; şiir ve yazılarını, birbirinden
bağımsız olarak Pazar Postası dergisinde yayımlamaya başlar. Pazar Postası gazetesi yazı işleri müdürü
Muzaffer Erdost da bu yeni şiir tarzını, Garip şiirinden sonra gelen ikinci önemli yenilik olarak gördüğü için II. Yeni
Şiiri olarak adlandırır.

İkinci Yeni'nin doğuşunda dünyadaki mevcut şiir anlayışının büyük etkisi olmuştur. Batı’da dünya savaşlarının yarattığı
bunalımlar sonucunda ortaya çıkmış Dadaizm ve sürrealizm II. Yeni şairlerini etkileyen sanat akımları olmuştur.

Garip şiirine bir tepki olarak doğan İkinci Yeni’nin genel özellikleri şunlardır:
• Dil üzerinde özel bir dikkatle durmuş, dili bir iletişim aracı olarak değil estetik bir nesne yaratmanın malzemesi
olarak görmüşlerdir.
• Şiirin kendine özgü bir dille yazılması gerektiğini savunmuş, söz sanatlarına ve çağrışım gücü yüksek sözcüklere
yer vermişlerdir.
• Konuşma diline sırt çevirmiş; buna bağlı olarak şiirlerinde söz dizimini bozmuş, alışılmamış bağdaştırmalara yer
vermiş, mantığa aykırı ifadeler kullanmışlardır.
• Sözcükleri bilinçli olarak deforme etmiş, o güne dek duyulmamış yeni sözcükler oluşturmuşlardır.
• İmgeye dayalı bir estetik anlayışını savunmuş, anlamsızlığa varan soyut ve kapalı bir şiir dünyası meydana
getirmişlerdir.
• Şiiri akıldan ve anlamdan uzaklaştırmış, şiirde anlamı değil söyleyişi ön plana çıkarmışlardır.
• Şiirin öteki edebi türlerden kesin çizgilerle ayrılması gerektiğini savunmuş, bu yüzden konuyu ve olayı şiirden
atmışlardır.
• Dil ve imge konusundaki tutumlarının sonucu olarak şiirlerinde, müzik ve resim gibi sanat dallarından yararlan-
mışlardır.
• Yazım kurallarını önemsememiş, noktalama işaretlerinin kullanımında özgürce hareket etmişlerdir.
• Özgünlüğü engelleyeceği düşünülerek halk şiirinden yararlanmaya karşı çıkmış, folklordan uzak durmuşlardır.
• Nükte, şaşırtmaca ve tekerlemeden kaçınmışlardır.
• Çoğunluğun değil aydın kesimin anlayabileceği ve zevk alabileceği bir şiir anlayışı ortaya koymuşlardır.
• Politik şiir anlayışından uzak durmuş, toplumsal sorunlara yer vermemişlerdir.
• Yalnızlık, yabancılaşma ve bunalım gibi bireysel konuları ele almışlardır.

İKİNCİ YENİ ŞİİRİNİN TEMSİLCİLERİ

İlhan Berk (1918-2008)
Şiir: Güneşi Yakanların Selamı, İstanbul, Günaydın Yeryüzü, Türkiye Şarkısı, Köroğlu, Galile Denizi, Çivi Yazısı, Otağ,
Mısırkalyoniğne, Âşıkane, Şenlikname, Taşbaskısı, Atlas, Kül, Deniz Eskisi, İstanbul Kitabı, Delta ve Çocuk, Galata, Pera
Düzyazı: El Yazılarına Vuruyor Güneş, Uzun Bir Adam

88 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT