Page 92 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı
P. 92
TÜRK DILI VE EDEBIYATIILI VE EDEBIYATI
TÜRK D
KONU CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ 7
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT
1960 SONRASI TOPLUMCU EĞİLİMLERİ YANSITAN ŞİİRİN GENEL ÖZELLİKLERİ
• Türk şiiri 1960’lı yıllarda Türkiye ve dünyadaki siyasi, ekonomik ve toplumsal gelişmelerin etkisiyle 1950’lerdeki
İkinci Yeni şiir anlayışından uzaklaşır.
• 1960’lı yıllarda Ataol Behramoğlu, İsmet Özel, Gülten Akın Süreyya Berfe, Refik Durbaş, Nihat Behram, Özkan
Mert gibi şairler toplumcu gerçekçi anlayışla eser vermeye başlar.
• İkinci Yeni’yi “bireyci, toplumdan uzak bir burjuva şiiri” olarak suçlayan 1960 sonrası toplumcu gerçekçi şairleri
etkileyen en önemli isim, Nazım Hikmet Ran’dır.
• Bu dönemde toplumcu eğilime sahip şairler; Yeni Gerçek, And, Devinim, Halkın Dostları, Gelecek, Yansıma,
Militan gibi dergilerde hem şiirlerini yayımlar hem de amaçlarını açıklamaya çalışır.
1960 sonrası toplumcu eğilimleri yansıtan şiirin genel özellikleri şunlardır:
• Ant dergisinde yayımladıkları Devrimci Şairler Savaş Açıyor başlıklı bildiriyle İkinci Yeni hareketine cephe
almışlardır.
• Marksist dünya görüşü benimsenmiş ve eserler bu doğrultuda verilmiştir.
• Sanata estetik kaygılardan çok, ideolojik ve düşünsel işlev doğrultusunda yaklaşılmıştır.
• Şairler kendilerini toplumun sözcüsü olarak tanımlamış, şiiri siyasi mücadelenin araçlarından biri olarak
görmüşlerdir.
• Umut, yaşama sevinci, sorgulama, isyan, devrim ve direnme gibi temalar üzerinde durulmuştur.
• İşçi sınıfı ve halkın sıkıntıları, kentleşme sorunları, kadın hakları ele alınmış; yerleşik düzen eleştirilmiştir.
• Şairler, mesajlarını daha etkili kılmak için slogan üslubundan yararlanmıştır.
• Geniş kitlelerin sözcülüğünü üstlenmek ve bu kitleleri harekete geçirmek amaçlanmıştır.
• Soyut bir şiir yerine hayatın gerçeklerine dayanan somut bir şiir ortaya konmuştur.
• Söyleyişten çok içerik önem kazanmış, uzak çağrışımlara dayanan kapalı anlatım değil açık anlatım tercih
edilmiştir.
• Şiirin ses, ritim ve ahenginde geleneksel söyleyişten yararlanılmıştır.
1960 SONRASI TOPLUMCU EĞİLİMLERİ YANSITAN ŞİİRİN TEMSİLCİLERİ
İsmet Özel (1944-)
Şiir: Geceleyin Bir Koşu, Evet İsyan, Cinayetler Kitabı, Celladıma Gülümserken, Erbain, Bir Yusuf Masalı, Of Not Being
A Jew
Düzyazı: Şiir Okuma Kılavuzu
Deneme: Üç Mesele
92 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT
