Page 119 - Konu Özetleri TYT AYT Felsefe

FELSEFE

KONU 20. YÜZYIL FELSEFESİNİN ÖNE ÇIKAN ÖZELLİKLERİ VE
ÖZETİ TEMEL PROBLEMLERİ - 2
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

Diyalektik Materyalizm ve Değişim Sorunu
• Varlığın temeline maddeyi alan materyalizm, ilk Çağ’dan bu yana farklı düşünürlerce ortaya konmuş ve değişik
biçimlerde savunulmuştur.
• Materyalist düşünürler Marx ve Engels, Hegel’de tepetaklak
durduğunu iddia ettikleri diyalektiği, maddenin değişimine
bağlayan yeni bir fikirle ayakları üzerine çevirdiklerini iddia
ederler.
• F. Engels diyalektik yöntemi, düşünce ve doğanın hareket ve
değişimlerini açıklamak adına kullanmıştır.
• Düşünce ve doğanın uyumlu yapılarda olduğunu ve
düşüncenin işleyişinin doğanın yasalarına göre şekillendiğini
savunmuştur.
• K. Marx diyalektik yöntemi, toplumun hareket ve değişimlerini Friedrich Engels Karl Marx
açıklamak için kullanmıştır. Tarihsel dönüşümü üretim
süreçlerine bağlayarak açıklamaya çalışmıştır.

• Marx, bir toplumun ekonomik unsurlarının “altyapı”yı, kültür ve hukuk gibi olguların ise “üstyapı”yı oluşturduğunu
ve altyapının üstyapıyı belirlediğini ileri sürer. Alt ve üstyapı değişimleri birbirini etkileyerek yeni ekonomik
sistemleri oluşturur. Marx’ın bu yönelimi, tarihsel materyalizm olarak adlandırılır.

FAYDALI BAĞLANTI
• Diyalektik Materyalizm

Mantıkçı Pozitivizm ve Metafizik Bilgi Sorunu
• Mantıkçı pozitivizm, dünyanın bilimsel olarak kavranabilmesinin mümkün olduğunu, felsefenin görevinin bilimsel
önermeleri analiz etmek ve kendi içindeki metafizik ögeleri ayırmak olduğunu savunur.
• Mantıkçı pozitivistler “doğrulanabilirlik” ölçütüyle, metafiziksel önermeleri
bilimsel önermelerden ayırmayı amaçlar. Metafiziksel önermeler,
deney ve gözlem yoluyla doğrulanamadığı için anlamsızdır. K. Popper,
mantıkçı pozitivizme yakın durmasına rağmen doğrulanabilirlik ölçütünü
eleştirmiştir. Ona göre ölçüt “yanlışlanabilirlik” olmalıdır. Bilimsel
önermeleri doğru yapan, doğru örneklerin olması değil, yanlış bir örneğin
çıkmamasıdır.
• Mantıkçı pozitivizmin ve onun temelinde olan pozitivizmin bilim görüşünü
eleştiren düşünürlerden biri T. Kuhn’dur.
• Kuhn’un felsefesinde “paradigma” ve “bilimsel devrim” kavramları öne
çıkar. Bilimsel çalışmaların kuramsal çerçevesini oluşturan paradigma,
ortaya çıkan yeni anlayış ve gelişmeler doğrultusunda değişebilir.
Paradigmaların bu değişimi bilimsel devrim olarak nitelendirir.

Karl Popper

FAYDALI BAĞLANTI
• Mantıkçı Pozitivizm

FELSEFE - TYT/AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 121