Page 115 - Konu Özetleri TYT AYT Felsefe

FELSEFE

KONU
ÖZETİ 20. YÜZYIL FELSEFESİNİN ORTAYA ÇIKIŞI
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

İnsanlık, 20. yüzyıla gelmeden önce hayatı derinden etkileyen olaylar yaşamıştır. Bu etkilerin ilk ciddi örnekleri; 19. yüzyıl-
daki fikir hareketleri, toplumsal sınıf mücadeleleri ve bazı devletler arasında yaşanan savaşlardır. Bu olayların devamında
meydana gelen köklü değişiklikler, 20. yüzyılda 1. ve 2. Dünya Savaşı’nın yaşanmasına neden olmuştur.

Toplumsal sorunlar felsefenin yönünü belirlemede ne kadar etkilidir?
• 20. yüzyılı hazırlayan koşullar modern felsefenin doğuşuyla birlikte şekillenmeye başlamıştır.
• 17. yüzyılda başlayan “Bilimsel devrim”, 18. yüzyılın sonlarında gerçekleşen “Fransız İhtilali” ve 19. yüzyılın en
büyük değişimi olan “Sanayi Devrimi”nin etkisi, insanlığı 20. yüzyıla taşımıştır.
• Batı’da başlayan sorgulamalar felsefede yeni ana akımlar oluşturmuştur. Türkiye’deki filozof ve düşünürler de
bu ana akımlardan etkilenmiş ve yeni felsefelerin oluşumlarına katkı sağlamıştır.

• Çağdaş felsefenin ortaya çıkışını anlamak için aydınlanma dönemi düşünürlerinin görüşlerine ve bu görüşlerin
etkilerine bakmak gerekir.

19. yüzyılda oluşan bazı felsefelerin etkileri şunlardır:
• F. Hegel, Kant’ın bilgiyi, varlığın önüne alan görüşünü eleştirmiş, bilgiden önce varlığın konu alınması
gerektiğini belirtmiştir.
• Ona göre felsefe, ancak varlığın felsefesi olabilir ve insan, felsefeyle nesnenin arkasındaki ideyi (fikir)
kavrayabilir.
• Comte’un pozitivizm görüşü, metafiziği reddetmesi bakımından
önemlidir.
• Pozitivizm, olgunun dışında gerçek hiçbir şey olmadığını ve
deneye dayalı bilimsel bilginin gerçeğin bilgisini içerdiğini savunur.
• Adalet ve eşitliğe dayalı toplum düzenine ulaşmak arzusuyla yapılan
Fransız İhtilali, bu ideale ulaştıramadığına dair eleştirilere maruz
kalmıştır.
• Fransa’da pozitivizm akımı öncülüğünde yeni düzen arayışları
olmuştur. Sanayi Devrimi’ne yönelik eleştiriler giderek çoğalmış ve
İngiltere’de de yeni düzen arayışları görülmeye başlamıştır.
• Almanya’yı da içine alan, toplumda adil bir bölüşüm olmadığı fikri
Avrupa’ya yayılmış, 20. yüzyıla doğru ise tüm dünyayı sarmıştır.

Auguste Comte

FELSEFE - TYT/AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 117