Page 66 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ, BASİT DİFÜZYON, KOLAYLAŞTIRILMIŞ DİFÜZYON

KRİTİK BİLGİ DİKKAT

Kolaylaştırılmış difüzyonda madde taşıyıcı proteinle Sıcaklık, yoğunluk farkı ve difüzyon yüzeyi arttıkça
enzim substrat gibi yüzey uygunluğu gösterir. Taşıyıcı difüzyon hızı artar.
protein taşınacak moleküle özgüdür.

Difüzyon hızını etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:

Yoğunluk Farkı: Difüzyonun gerçekleşeceği iki ortam arasındaki molekül yoğunluğu farkı ne kadar fazlaysa difüzyon o
kadar hızlı gerçekleşir.
Sıcaklık: Difüzyonun gerçekleşeceği ortamın sıcaklığı arttıkça difüzyon hızı da artar. Çünkü sıcaklığın artması molekülle-
rin kinetik enerjisini artırır.
Molekül Ağırlığı: Molekül ağırlığı küçük olan maddeler, büyük olan maddelere göre daha hızlı difüzyona uğrar.
Por Sayısı: Hücre zarındaki por sayısı ne kadar fazla olursa difüzyon da o kadar hızlı olur.
Yağda Çözünme Yeteneği: Yağda çözünen maddeler (bazı vitaminler), suda çözünenlere göre zardan daha hızlı geçer.
Elektriksel Yük: Nötr maddeler, iyonlara (yüklü maddelere) göre hücre zarından daha hızlı geçer. Çünkü hücre zarı pozitif
yüklüdür.
Difüzyon yüzeyi: Difüzyonun gerçekleşeceği yüzey alanı arttıkça difüzyon hızı da artar.

Diyaliz
Bir çözeltideki çözünmüş belirli maddelerin, seçici geçirgen zarın diğer tarafına konulan farklı bileşime sahip bir çözelti
aracılığı ile değiştirilme işlemine diyaliz denir. Bu yöntemle, böbrekler tarafından süzülüp atılamayan zararlı maddeler ile
suyun fazlası seçici geçirgen bir zardan geçirilerek madde yoğunlukları özel olarak ayarlanmış diyaliz sıvısına alınır. He-
modiyaliz denilen bu işlem sırasında hastadan alınan kan, diyaliz makinesi yardımıyla içeriği düzenlenerek hastaya geri
verilir.

66 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - TYT