Page 72 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BİYOLOJİ

KONU
ÖZETİ BİLİMSEL YÖNTEM VE BASAMAKLARI
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

BİLİMSEL YÖNTEM ve BASAMAKLARI
Bilim insanları, bir problemin çözümünde çeşitli yöntemler kullanabilir.
• Bilimsel yöntem, bir problemi çözmek amacıyla gerçekleştirilen mantık, ölçme, gözlem ve deneylere dayalı, sistemli
çalışmaların bütünüdür.
Belirli bir duruma veya olaya ilişkin yapılan gözlemler ve toplanan veriler ile problem net bir şekilde tanımlanır.
• Gözlem duyu organları veya ölçme araçlarıyla yapılan veri toplamadır. Gözlemler duyu organları ile yapıldığında nitel,
ölçme aracı kullanılarak yapıldığında ise nicel gözlem adını alır.
• Bir konu ile ilgili ulaşılan bilgiler veri olarak tanımlanır.
• Probleme ilişkin geçici çözüm önerileri hipotez olarak adlandırılır.
• Hipotezlerden ortaya çıkarılan mantıklı sonuçlara tahmin adı verilir.
• Hipotezler gözlemle ve deneylerle test edilmelidir. Bunun için bilimsel çalışmalarda genellikle kontrollü deneyler tercih edilir.

• Kontrollü deney, bir olayı etkileyecek faktörlerden sadece birinin değiştirilip diğerlerinin sabit tutulmasıyla yapılan
deneydir. Deney grubunda test edilecek faktör değiştirilirken kontrol grubunda tüm şartlar sabit tutulur. İki gruptan elde
edilen veriler karşılaştırılır.
• Etkisi araştırılan değişkene bağımsız değişken, bağımsız değişkene bağlı olarak değişen değişkene ise bağımlı
değişken denir. Gözlemin ve kontrollü deneylerin sonuçları bilim insanları tarafından değerlendirilir. Veriler hipotezi
destekliyorsa elde edilen sonuçlar gerçek hâline dönüşür.
• Gerçek, herkes tarafından doğruluğu kabul edilen ve aynı şartlarda aynı sonuçlara ulaşılan gözlemlerdir.
• Sonuçlar hipotezi desteklemiyorsa hipotez terk edilerek yeni bir hipotez kurulur.

Bilimsel Yöntem Basamakları

Gözlemlerin yapılması ve verilerin toplanması

Problemin tespit edilmesi

Hipotez oluşturulması Hipotezin gözden geçirilerek
yeni bir hipotez kurulması

Hipoteze dayalı tahminler yapılması

Kontrollü deneylerin tasarlanarak uygulanması

Sonuçları değerlendirilmesi

Sonuçlar hipotezi destekliyor ise Sonuçlar hipotezi desteklemiyor ise

Deneylerin tekrarlanması, sonuçların başka
araştırmacılar tarafından doğrulanması

Hipotezin gerçek hâline gelmesi

72 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - TYT