Page 24 - Konu Özetleri TYT Coğrafya

COĞRAFYA

KONU HARİTA UNSURLARI VE HARİTA ÇEŞİTLERİ
ÖZETİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

HARİTA UNSURLARI VE HARİTA ÇEŞİTLERİ
Haritalarda Temel Kavramlar
Yeryüzünün tamamına ya da bir bölümüne ait kuş bakışı görünüşün belli bir oranda küçültülerek düzlem üzerine aktarıl-
masına harita, harita bilimine ise kartografya denir.
Bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için düzleme aktarılmasının yanı sıra kuş bakışı görünüme ve belirli bir küçült-
me oranına sahip olması gerekir.
Bir alanın kuş bakışı görünümünün ölçek kullanılmadan (kabataslak) düzlem üzerine aktarılmasına kroki denir.

DİKKAT

Kuş bakışı görünüm ve düzleme aktarma kroki ve haritanın ortak özelliğidir. Ancak haritada ölçek kullanılırken kroki
kabataslak çizimdir.
Projeksiyon Yöntemleri
Dünya’nın küresel şeklinden dolayı haritalarda bozulmalar meydana gelmektedir. Olabilecek hataları ve bozulmaları
en aza indirebilmek ve küre üzerindeki yerleri düzleme aktarabilmek için bazı yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemlere
projeksiyon yöntemleri denir.

Silindirik Projeksiyon
Model küreye sarılmış silindir bir düzlemin, Dünya’nın eksenine para-
lel bir hat boyunca kesilerek açılması sonucu elde edilir. Bu yöntem-
de Ekvator’dan kutuplara gidildikçe bozulmalar artar.

Konik Projeksiyon
Model küreye koni şeklinde bir düzlemin sarılması ile oluşturulur. Bu
yöntemde orta enlemlerden Ekvator ve kutuplara gidildikçe bozulma-
lar artar. Türkiye haritalarının çizimi için en uygun yöntemdir.

Düzlem Projeksiyon
Bir düzlemin kutup noktalarına teğet şekilde geçirilmesiyle oluşturulan
projeksiyondur. Bu yöntemde kutup bölgelerinden Ekvator’a gidildikçe
bozulma artar. Dar alanların çiziminde daha çok bu yöntem tercih
edilir.

HARİTAYI OLUŞTURAN TEMEL UNSURLAR

Başlık, haritanın hangi amaçla hazırlandığını gösterir.
Lejant (açıklamalar), haritalarda kullanılan işaret ve sem-
bollerin ne ifade ettiğini gösteren bölümdür. Haritaların ko-
lay anlaşılmasını sağlar. Harita anahtarı da denir.
Coğrafi koordinatlar, çizilen haritanın Ekvator ve Gre-
enwich’e göre konumunu gösterir.
Yön oku, haritada yönlerin gösterildiği bölümdür. Coğrafi
koordinat kullanılmışsa yön oku kullanılmayabilir.
Ölçek, haritalardaki küçültme oranına denir. Haritalarda
çizgi ölçek ve kesir ölçek olarak iki çeşit ölçek kullanılır.

24 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - TYT