Page 114 - Konu Özetleri TYT Fizik

FİZİK

KONU ELEKTRİK VE MANYETİZMA
ÖZETİ
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

ÜRETEÇLER
Üreteçler, devreye bir potansiyel farkı uygulayarak elektrik alanı oluştururlar. Bu elektrik alanı, iletkendeki serbest yükleri
hareket ettirerek akım oluşturur. Bu cihazlar, devreye enerji sağlayarak elektrik akımının sürekli olmasını sağlarlar. Birim
yükün devreyi dolaşabilmesi için üretecin yaptığı işe Elektromotor kuvvet (EMK) denir. Emk, ε (epsilon) sembolü ile gös-
terilir.

ε Üreteç
Üretecin devrede gösterimi

ANOT (+)

Pil ve akü gibi kimyasal enerji depolayan üreteçlerde, pilin içinde-
elektrolit ki kimyasal reaksiyonlar sonucunda bir kutbundaki madde elektron
Elektronların akışı elektron kaybederek pozitif (+) yüklü hale geçer. Bu elektron transfe-
Kuru pil kazanarak negatif (-) yüklü hale gelirken, diğer kutbundaki madde

ri, pilin iki kutbu arasında bir potansiyel farkı oluşturur. Elektromotor
kuvvetinin birimi joule/coulomb (J/C) veya volttur.

KATOT (-)

e - e -
Üreteçlerin artı kutbu, yüksek potansiyele sahip eksi kutbu e - Elektronlar – kutuptan + kutba akarlar
ise düşük potansiyele sahiptir. Elektrik akımı yüksek potansi- e -
yelden düşük potansiyele doğrudur. Üretecin artı kutbundan Elektrik akımı (+) kutuptan (–)
eksi kutbuna doğru sürekli bir elektrik akımı oluşur. 1,5 V'luk kutba doğrudur.
e
bir pil, bir lambada kullanıldığında devreden geçen her 1 C
yük üzerinde 1,5 J iş yapar. e - -
e - +
1,5 V

Şarj
cihazı
+ - Kuru piller, aküler, kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürerek çalışırlar. An-
cak, bir kuru pilin kullanım süresi belli bir noktada sona erer. Pilin içindeki kimyasal
reaksiyonlar azalır ve pil elektrik alan oluşturmaz hale gelir. Doldurulabilir piller,
+ - + - kuru pillerden farklı olarak tekrar doldurulabilir özelliktedir. Bu tür pillerin kutup-
larına doğru bir akım kaynağı bağlanarak şarj edilebilirler. Bu işlem, içlerindeki
Akü Akü
kimyasal reaksiyonları tersine çevirir ve pil yeniden enerji sağlayacak hale getirilir.
Deşarj Şarj

114 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT