Page 27 - Konu Özetleri TYT Fizik

HAREKET KAVRAMLARI

Yörünge

A Bir cismin hareketi sırasında izlediği yola yörünge denir.
Görselde bir cismin izlediği yol elips şeklinde olduğundan yörün-
gesine eliptik yörünge adı verilir. Yörünge doğrusal, dairesel vb.
şekillerde de olabilir.

Alınan Yol (x)
Bir cismin izlediği yörüngenin uzunluğuna alınan yol denir. Alınan yol skaler bir büyüklük olup SI’da birimi metre (m)'dir.
Yukarıdaki görselde yörüngenin A noktasından ok yönünde harekete başlayıp tekrar A noktasına gelen cismin aldığı yol
yörüngenin uzunluğuna eşittir.

Konum (x¶)
Bir cismin seçilen bir referans noktasına göre bulunduğu yerin yönlü uzaklığına konum denir. Konum vektörel bir büyüklük
olup SI’da birimi metre (m)’dir.

Konum vektörü şekildeki gibi O referans noktasından yönü A noktasında du-
ran bir kişiye doğru olan bir vektördür.
Konum vektörünün büyüklüğü |OA| doğru parçasının uzunluğuna eşittir.
O A
Konum vektörü x¶
Yer değiştirme (¢x¶)
Bir cismin ilk konumundan son konumuna doğru çizilen en kısa yönlü doğrunun uzunluğuna yer değiştirme denir. Yer
değiştirme vektörel bir büyüklük olup SI’da birimi metre (m)’dir.
y

(Cismin son Şekildeki gibi A noktasından hareketine başlayan bir cisim 1, 2 ve 3
(Cismin ❶ B konumu) numaralı yörüngeleri kullanarak B noktasına hareket edebilir. Cis-
ilk
konumu) min bu üç durum için yer değiştirmesi aynıdır.
A ❷
¢x¶, A noktasından B noktasına doğru çizilen yer değiştirme vek-
ilk son
❸ törüdür.
x
0 (Referans noktası)

Yer değiştirme vektörü ¢x¶
Yerdeğiştirme,

¢x¶ = x¶ � x¶
son ilk
bağıntısıyla bulunur. (x¶ : Cismin ilk bulunduğu konum vektörü; x¶ : Cismin son bulunduğu konum vektörü)
ilk son
Hız (v¶)
Bir hareketlinin birim zamandaki yerdeğiştirme miktarına hız denir. Yerdeğiştirme vektörel bir büyüklük olduğundan hız da
vektörel bir büyüklüktür. Hız v¶ sembolü ile gösterilip SI’da birimi metre/saniye (m/s)’dir.
Bir hareketli t anında x , t anında x konumunda ise hareketlinin hızı,
1 1 2 2
  
 ∆  x x - x
1 x−
H ız= Yer değiştirme v v ⇒ = x ⇒ = 2 2 1 bağıntısıyla bulunur.
t −
Zaman t ∆ t - t t
1 2 2 1
FİZİK - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 27