Page 24 - Konu Özetleri TYT Fizik

MADDE VE ÖZKÜTLE

Adezyon ve kohezyon olayları bir sıvının bulunduğu ortamdaki davranışını belirlemektedir.
Şekildeki özdeş kap ve kılcal cam borular kullanılarak su ve cıva ile ayrı ayrı yapılan deneylerin sonucunda;

Şekil I’ de cıva yüzeyinin kendi üzerinde toplanması kohezyon etkisinin adezyon etkisin-
den büyük olmasından dolayı cıvanın yüzeyi dışbükey görünüme sahip olduğu,
Cıva
Şekil I
Kohezyon > Adezyon

Şekil II’ de adezyon etkisi kohezyon etkisinde büyük olduğundan dolayı su yüzeyi içbü-
key bir görünüme sahip olduğu,
Su
Şekil II
gözlemlenir.
Adezyon > Kohezyon

YÜZEY GERİLİMİ

Bir kabın içinde bulunan sıvının molekülleri birbirini çeker yani bu moleküller arasında kohezyon kuvveti vardır.
Sıvı yüzeyindeki moleküllerin etrafındaki diğer sıvı molekülleri, sıvının derin kısımlarındakilerine göre daha azdır. Bundan
dolayı sıvı içinde bulunan moleküllere her yöne eşit olacak şekilde kohezyon kuvveti etki eder. Bunun sonucunda sıvı yü-
zeyinde derin kısımlara göre daha az sayıda molekül bulunmasını sağlar ve yüzeyde bulunan sıvı molekülleri daha dirençli
bir sıvı yüzeyi oluştururlar. Bu olaya yüzey gerilimi adı verilir.
Yüzey gerilimi, yüzeyin birim uzunluğunu gergin tutan kuvvet olarak tanımlanabilir.

Yüzey gerilimi; şematik olarak gösterildiğinde sıvı molekülleri arasındaki
kohezyon kuvvetleri şekildeki gibi olur.
Şekilde görüldüğü gibi sıvı yüzeyindeki moleküllere etki eden kuvvetler
daha az olduğundan sıvı molekülleri arasında derin kısımlara göre daha
dirençli bir yüzey oluşur.

Metalden yapılmış ataş; su yüzeyine bırakıldığında suya batması gerekirken yüzey
gerilimi etkisi sonucu batmamıştır.

24 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT