Page 19 - Konu Özetleri TYT Fizik

ÖZKÜTLE

GÜNLÜK HAYATTA ÖZKÜTLE
Karışım oluşturulurken karıştırılan maddelerin özkütlelerinden faydalanılır.

Görsel 1’deki para üretilirken hangi maddeden ne kadar kullanılacağı
hassas bir şekilde ölçülür. Çelik üretiminde de karışımlardan yararlanılır.
Demir içerisine katılan krom ve alüminyum gibi metaller ile farklı özkütleye
sahip çelik üretilir.
Görsel 1

Örneğin araçların tekerleklerini oluşturan Görsel 2’deki jantlarda ve Gör-
sel 3’teki uçak gövdelerinde demir ve alüminyum karışımından oluşan
çelik kullanılır. Çünkü özkütlesi daha küçüktür. Aynı uçağı demir ve krom
Görsel 2 metallerinin karıştırıldığı bir çelik ile üretseydik uçağın özkütlesi, dolayı-
sıyla kütlesi daha büyük olacağı için yakıt tüketimi de artacaktı. Günü-
müzde çelikten daha dayanıklı olmasına karşılık özkütlesi çok daha küçük
olan karbon fiber malzemelerin kullanımı yaygınlaşmaktadır.

Görsel 3

Özkütle, sanat eserlerinde de göz önünde bulundurulan bir kavramdır.
Görsel 4’teki gibi ebru sanatı icra edilirken ebrunun yapılacağı suya kit-
re ilave edilir. Kitre; özkütlesi sudan daha büyük bir sıvıdır ve havada
katılaşır. Böylelikle ebru sıvısının özkütlesi artırılır. Böylece sıvı üzerine
damlatılan boyalar sıvı yüzeyinde kalır ve renk renk desenler oluşturulur.

Görsel 4

Özkütle ile ilgili ilk bilimsel çalışmaları MÖ 287 - MÖ 212 yılları arasında yaşamış olan Archimedes
(Arşimet) yapmıştır. Archimedes, her maddenin kendine özgü bir özgül ağırlığı olduğunun farkın-
daydı. Örnek verecek olursak aynı hacimde olan bir altın madeni para ile gümüş madeni paranın
farklı ağırlıkta olduklarını keşfetmişti.

Özkütle ile ilgili çalışmaları olan diğer bilim insanı da Abdurrahman el Hazini’dir. El Hazini
yapmış olduğu hikmet terazisi adı verilen terazi ile maddelerin özkütlelerini hesaplamıştır.
Bulduğu sonuçlar günümüzde ölçülen sonuçlarla büyük oranda örtüşmektedir.

Hikmet Terazisi

FİZİK - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 19