Page 41 - Konu Özetleri TYT Fizik
P. 41
NEWTON'IN HAREKET YASALARI
AĞIRLIK VE YER ÇEKİMİ İVMESİ
Bir gezegenin yüzeyindeki bir cisme uyguladığı kütle çekim kuvvetine ağırlık denir.
• Ağırlık vektörel büyüklük olup dinamometre ile ölçülür.
• SI birim sisteminde birimi Newton (N)’dır.
• G¶ sembolü ile gösterilir.
Bir gezegen üzerinde bulunan birim kütleye uygulanan kütle çekim kuvvetine gezegenin çekim
ivmesi denir.
• g¶ sembolü ile gösterilir.
Dinamometre çeşitleri
• SI birim sisteminde birimi N/kg'dir.
• Dünya’da yer çekimi ivmesi adını alır.
• Dünya’da yer çekimi ivmesi ortalama olarak g = 9,81 N/kg büyüklüğünde olup hesaplamalarda kolaylık sağlaması için
g = 10 N/kg alınır.
DİKKAT
Dünya’da m kütleli bir cismin ağırlığı; G¶ = m • g¶ bağıntısıyla bulunur.
KRİTİK BİLGİ KRİTİK BİLGİ
Ağırlık ve kütle kavramları birbirlerine karıştırılmamalıdır. Dünya yüzeyinde yer çekimi ivmesinin büyüklüğü ekva-
•Kütle değişmeyen madde miktarı olup eşit kollu terazi tor bölgesinde yaklaşık olarak 9,78 N/kg olup kutuplara
ile ölçülür. doğru gidildikçe artar ve kutup bölgelerinde yer çekimi
ivmesinin değeri yaklaşık olarak 9,84 N/kg olur.
•Ağırlık ise cismin bulunduğu gezegenin cisme uyguladı-
ğı çekim kuvveti olup dinamometre ile ölçülür.
NEWTON’IN III. HAREKET YASASI (ETKİ-TEPKİ PRENSİBİ)
ETKİ TEPKİ
Görselde tekerlekli sandalyede oturan erkek, avucunun içiyle
karşısında oturan kadının elini iterse kadının eli de erkeğe aynı
büyüklükte fakat zıt yönde bir kuvvet uygular ve erkek de bu kuv-
vetin etkisiyle geriye doğru hareket eder.
Tepki Kuvveti
Zeminin düz veya eğimli olması önemli olmaksızın üzerinde duran veya hareket eden cisimlere; zemin tarafından uygu-
lanan, yönü zemine dik olan kuvvettir.
• Bir A cismi, bir B cismine bir kuvvet uyguladığında; B cismi de A cismine eşit büyüklükte fakat zıt yönde bir tepki
kuvveti uygular.
• Evrende her etki kuvvetine karşılık eşit büyüklükte ve zıt yönlü olacak şekilde bir tepki kuvveti vardır. Etkileşim halinde
olan iki cisimden her biri üzerine kuvvet etki eder. Buna göre mekanik kuvvetler çift halindedir ve hiçbir mekanik kuvvet
tek olamaz. Bu kuvvet çiftlerine etki-tepki kuvveti adı verilir.
• Etki ve tepki kuvvetleri eşit büyüklükte ve zıt yönde olmalarına rağmen birbirlerini dengelemezler. Çünkü etki ve tepki
kuvvetleri aynı cisim üzerinde değil, farklı cisimler üzerine etki ederler.
• Temas gerektiren ve temas gerektirmeyen kuvvetler; etki-tepki kuvvet çifti oluşturur.
FİZİK - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 41